Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğa nasıl davranmalı?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocukların dikkatlerini toplamaları ve sakin kalmaları güçtür. DEHB'li çocuklar, sık sık yerlerinde duramazlar, huzursuzluk ve gerginlik hissederler ve kolayca dikkatleri dağılabilir. Peki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğa nasıl davranmalı?

DEHB, beyindeki nörotransmiter denilen hormonlarda meydana gelen bir dengesizlikten kaynaklanan nörobiyolojik bir bozukluk. Yapılan çalışmalar, DEHB geliştiren çocukların %50’sinin anne ya da babasından birinde de DEHB tanısı ortaya çıktığını gösteriyor. Yani DEHB’nin genetik geçişli olduğunu biliyoruz. Ancak, pek çok genetik temelli problem gibi DEHB’nin gelişip gelişmeyeceği gibi çocuğun hayatında ne şiddette bir problem oluşturacağı da doğduktan sonra oluşan çevresel faktörlerden tetiklenebiliyor.

Çalışmalar, çocuğun bir günlük rutinin olmayışı, bozuk aile yapısı, fazla sosyal medya kullanımı, erken doğum, hamilelikte alkol ve sigara kullanımı gibi pek çok faktörün DEHB ile ilişkisini bulmuş durumda.

Ancak çocukların dikkat sürelerinin kısalması ile dikkat bozukluğu yaşamaları arasında fark olduğunun altını çizmek gerekir. Amerikan Tıp Birliği’nin yaptığı çalışmada da gördüğümüz sosyal medyanın dikkat sürelerini kısalttığı yönünde bir trend olduğudur.

DEHB tedavisi için aileler neler yapabilir? Çocukları sosyal medyadan uzaklaştırmak yeterli olur mu?

Ebeveynler çocuklarını teknolojinin zararlı etkilerinden korumak için sosyal medya kullanımlarına sınırlama getiriyorlar. Ancak çocuklarımızı evin içinde her ne kadar daha fazla kontrol edebilsek de evin dışındaki kullanımlarına çok fazla kısıtlama getiremiyoruz. Yani çocukları sosyal medyadan tamamen uzaklaştırmak diye bir şey pek mümkün değil. Bu yüzden yasaklamak yerine hayatının diğer alanlarını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde denge kurabilmesine yardımcı olun. Bunun için en etkili yol bizim onlara rol model olmamız çünkü çocuklar yasaklardan çok çevresine bakarak, rol modellerini taklit ederek öğrenir. Eğer yemek masasında biz telefonumuzu elimizden bırakmıyorsak çocuğumuzdan bunu bekleyemeyiz.

Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu nedir? Dikkat eksikliği olan çocuğa nasıl davranmalı?

Bir diğer yol da çocuğun teknoloji ile harcayacağı enerjiyi başka bir alana yönlendirmek. Yani çocuğa fazla kontrol ve katı sınırlamalar getirmekten ziyade, çocuğun ilgisini ve hobilerini başka yönlere kanalize etmek işe yarar. Aynı zamanda çocuğunuzla beraber kitap okumak, yapboz yapmak gibi dikkat ve konsantrasyon gerektiren aktiviteler yapmak çocuğunuzun dikkat kasını çalıştırmasına yardımcı olur. Eğer çocuğunuzun dikkatinin akranlarına göre çok daha çabuk dağıldığını, aşırı hareketli olduğunu ve dürtüsel davranışlar sergilediğini düşünüyorsanız bir uzmanın fikrini alabilirsiniz.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun belirtileri

DEHB olan çocukların belirtileri şunları içerebilir:

·         Dikkatleri kolayca dağılabilir.

·         İşleri tamamlamakta zorlanırlar.

·         Ani hareketler yaparlar.

·         Sabırsızdırlar.

·         Dürtüsel davranışlar sergilerler.

·         Konuşmaları sık sık kesintiye uğrar.

·         Organizasyon ve planlama becerileri zayıftır.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun sebepleri

DEHB'nin sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak, genetik faktörlerin, beyindeki kimyasal dengesizliklerin, gebelik veya doğum sırasındaki sorunların, çevresel faktörlerin ve beslenme alışkanlıklarının etkili olabileceği düşünülmektedir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisi

DEHB, henüz tam olarak tedavi edilemeyen bir durumdur. Ancak, belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilecek farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedaviler arasında ilaçlar, terapiler ve davranışsal müdahaleler yer almaktadır.

DEHB'li Çocuklara Nasıl Davranılmalı?

DEHB'li çocuklar, normal çocuklara göre daha fazla dikkat ve ilgiye ihtiyaç duyarlar. Ebeveynler ve bakıcılar, çocuklarını anlamak ve onlarla doğru şekilde iletişim kurmak için bazı önemli adımlar atabilirler.

Açık ve Net İletişim

DEHB'li çocukların anlayabilecekleri açıklıkta ve netlikte konuşmak çok önemlidir. Çocuklar, ne istendiğini ve ne yapmaları gerektiğini anlamak isterler. Bu nedenle, ebeveynler ve bakıcılar, konuşmalarını kısa ve net tutmalı, gereksiz ayrıntılara girmeden açık ve anlaşılır bir şekilde konuşmalıdır.

Rutin ve Planlı Olmak

DEHB'li çocuklar, rutin ve planlı bir yaşamdan fayda sağlayabilirler. Belli bir düzen ve yapı, çocukların kendilerini daha güvende hissetmelerini ve stres seviyelerinin düşmesini sağlayabilir. Bu nedenle, ebeveynler ve bakıcılar, günlük bir rutin oluşturmalı ve çocukların gün içerisinde yapacakları aktiviteleri önceden planlamalıdır.

Pozitif Yaklaşım

DEHB'li çocukların davranışları bazen zorlayıcı olabilir. Ancak, ebeveynler ve bakıcılar, çocukların davranışlarını düzeltmek için negatif bir yaklaşım yerine pozitif bir yaklaşım benimsemelidirler. Çocukların olumlu davranışlarını ödüllendirmek, onları teşvik etmek ve cesaretlendirmek, onların kendine güvenlerini arttırmalarına yardımcı olabilir.

Dikkat Çekme

DEHB'li çocuklar, dikkat çekmek için bazı davranışlar sergileyebilirler. Bu davranışların amacı, çocuğun ilgi görmesini ve kabul edilmiş hissetmesini sağlamaktır. Ebeveynler ve bakıcılar, çocukların bu davranışlarına sakin bir şekilde yaklaşmalı ve olumsuz tepki vermekten kaçınmalıdır. Bunun yerine, çocuğun ihtiyaçlarına odaklanmalı ve onunla ilgilenmelidir.

Destek ve Empati

DEHB'li çocuklar, bazen farklı hissetme ve anlaşılmama hissi yaşayabilirler. Ebeveynler ve bakıcılar, çocukların bu hislerini anlamalı ve onların yanında olduklarını hissettirmelidirler. Empatik bir yaklaşım benimsemek, çocukların özgüvenlerini arttırabilir ve onların kendilerini daha iyi ifade etmelerine yardımcı olabilir.

DEHB olan çocuklar, hayatlarında zorluklarla karşılaşabilirler. Ancak, doğru yaklaşımlar ve destekleyici bir ortamla, bu çocuklar da başarılı bir şekilde büyüyebilirler. Ebeveynler ve bakıcılar, çocukların ihtiyaçlarını anlayarak, onlara doğru bir şekilde davranmalı ve onların hayatlarını kolaylaştırmak için çaba göstermelidirler.

DEHB tedavi edilebilir mi?

DEHB tedavi edilemese de belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilecek farklı tedavi yöntemleri vardır.

DEHB tedavileri nelerdir?

DEHB tedavileri arasında ilaçlar, terapiler ve davranışsal müdahaleler yer almaktadır.