"Çocukların arkadaşlık ilişkilerinde dikkat etmemiz gereken en önemli nokta tedriciliktir"

Çocuk hangi yaşlarda arkadaş edinmeye başlar? Okul ve arkadaşlık ilişkilerini nasıl takip ederiz? Çocuğunuzun seçtiği arkadaşın doğru bir kişi olduğunu nasıl anlarız?

Çocuklarda arkadaşlık isteğinin fıtri bir ihtiyaç olduğunu ve bunun takibinin yapılarak tedricen hareket edilmesi gerektiğini  ifade eden Psikolojik Danışman Feyzullah Akdağ, İLKHA muhabirine önemli değerlendirmelerde bulundu.

Çocukların arkadaşlık ilişkilerinde tedriciliğin önemine değinen Akdağ, "Tedricilik, aşama aşama ilerleme kaydetmektir.  Çocuklar dört yaşına kadar ciddi bir arkadaşlık ihtiyacı çekmezler. Dört yaşından itibaren artık ilgileri kendi evleri kendi bedenleri değil, yavaş yavaş dışarıya bakmaya başlarlar." dedi.

Çocuklarda hayatı anlamlandırmak için şemaların 0-4 yaş arasında şekillendiğini söyleyen Akdağ, "Bunun böyle olmasının ciddi hikmetleri vardır. Bunlardan bir tanesi de 0-4 yaş arasında şemalar dediğimiz yani hayatı anlamlandırmak için gerekli olan temel bilgileri, çocuk sıfır dört yaş arasında anne ve babasından almalıdır. Bundan dolayı 0-4 yaş arasında bu temel bilişsel yapıların oluşması için sürekli vurgularız, anne ve babayla bolca vakit geçirilmeli ve mümkünse anne, 0-4 yaş arasında bir çocuk sahibi ise ve çalışan bir anneyse çalışmamalıdır. Günümüz yapıları, devlet sistemi bu yaştaki çocuklara sahip olan annelere izin verirse ve çocuklara en azından dört yıl boyunca o temel bilişsel şemaların oluşması sürecinde annesi ve çocuk beraber büyümüş olsa… Maalesef böyle bir durum söz konusu değil. İnşallah olur, biz buradan isteğimizi belirtmiş olalım." diye konuştu

Çocuklarda dört yaş sonrası ilginin dışarıya yöneldiğini ifade eden Akdağ, "Artık başka insanlar ister çünkü artık aile içi ve aile dışını tanıyordur. Bu benim ailemden bu benim ailemden değil anlayabilecek kapasitededir. Bundan dolayı anne ve baba dört yaşından itibaren, dört yaşını doldurmuş çocuktan bahsediyorum, beş yaşına girmiş evladının arkadaşlık ihtiyacı zamanının geldiğini ve buna göre hareket etmesi gerektiğini bilmelidir. Bu çok hızlı bir şekilde çok farklı ortamlarda arkadaşlık oluşturmasına değil, tedricilik dediğim yöntemle yani yakından uzağa bir yöntemle devam ettirilebilir." şeklinde konuştu.

Anne babaların, çocukların 0-4 yaş arasında kazanmış olduğu şemaları destekleyecek bir süreç oluşturmaları gerektiğini kaydeden Akdağ, sözlerine şöyle devam etti:

"Çocuklarımız 0-4 yaş arasında şemalar elde etti ve bu şemalara göre hayatı anlamlandırmaya başladı. Bu şemaların üzerine bir şeyler eklenmesi ve aynı zamanda bu şemaların güçlenmesi lazım. Peki, bunu nasıl sağlayabiliriz? Bu şemaların bozulmaması adına çocuğun farklı şemalarla daha geç tanışmasını sağlamalıyız. Bunu nasıl sağlayabiliriz? Yakın çevremizden başlayan akranlarla buluşturarak sağlayabiliriz. Yani aynı aileden örneğin kuzenleri amcasının oğlu dayısının oğlu halasının kızıyla vesaire...  Akranları, ilk arkadaşları bunlar olabilir. Kendi kültürümüzden kendi şemalarımızdan olduklarından dolayı çocuklarımızın elde etmiş oldukları şemalar, aynı şemalara sahip olan akraba akranlarıyla daha da güçlenir. Bu sayede yakın çevreden itibaren arkadaşlık edinirler ve biz de bu anlamda o şemaların güçlenmesini rahatlıkla seyrede biliriz. Ta ki beş yaşından yedi yaşına kadar."

Çocuklarda yedi yaş sonrası yakın çevre dışında arkadaş edinme duygusunun geliştiğine dikkat çeken Akdağ, şunları kaydetti:

"Yedi yaşından itibaren çocuklar artık yakın çevre arkadaşları yani akraba olan akranlarının dışında da arkadaş edinmek isteyebilirler ve bu gayet doğal bir şey. Yedi yaşından itibaren çocuk artık okula gidiyordur, birinci sınıftadır. Anne babalar olarak bize düşen nedir? Sınıfında bulunan annelerle mümkün mertebe irtibatlı olmak, onlarla tanışmak, onların nasıl düşündüğünü bilmek, onlar ve evlatlarımız hakkında fikir alışverişinde bulunmak. Bunları yapmamız lazım ama üzülerek söylüyorum ki günümüzde evlatları hakkında görüş alışverişinde bulunan, bulunmak isteyen anne babalar yan yana oturduklarında, 'Senin çocuğun daha başarılı, benim çocuğum daha az başarılı' gibi çocukları yarıştıracak şekilde konuşuyorlar. Burada önemli olan evlatlarımızın gelişim durumlarını karşılaştırmak ve gelişim durumları üzerine konuşmaktır. Arkadaşlık ilişkilerinin, anne baba ilişkilerin, ahlak güven konusundaki gelişimini, bunları konuşmamız gerekiyor. Maalesef günümüzde anne babalar bu hataya çok düşüyorlar. Evlatlarının başarıları üzerinden konuşmak onları daha mutlu ediyor ama bu ilerleyen süreçte evlatlarımıza zarar olarak dönüyor. Arkadaşlık isteği fıtri bir ihtiyaçtır. Efendimiz Aleyhissalatu Vesselam'ın da hadislerinden biliyoruz, 'Kişi arkadaşının dini üzeredir' ve arkadaşlık üzerine birçok hadisi vardır. Buradan da anlıyoruz ki arkadaşlık çok önemli ve bununla beraber bir ihtiyaçtır."

Anne baba sorumluluğunun çocuğun ergenlik döneminde de devam ettiğine vurgu yapan Akdağ, sözlerini şöyle tamamladı:

"Ergenlik dönemine geldiğimizde çocuk lise dönemine girer. Lisede de yine hangi arkadaşıyla daha iyi anlaşıyorsa onun ailesi ile irtibata geçmek hatta mümkün mertebe gidiş gelişler ve aile ziyaretleri yapmak çok faydalı olur. Çocuk şunu anlayacaktır: 'Benim vesilemle başka insanlar tanındı, annem ve babam yeni yeni insanlar tanıdılar.' Bu sayede kendisinin de işe yaradığına ve kendisinin de önemli bir iş yaptığına inanacaktır. Bununla beraber çocuk lise dönemini de bu şekilde atlattığında 18-19 yaşında mezun olacaktır liseden. Artık yetişkin bir insan olarak, arkadaşlık mantığının arkadaşlık kavramının nasıl bir sistem gerektirdiğini nasıl bir iletişim tarzı gerektirdiğini oturmuş bir şekilde öğrenecektir. Hayata da bu çerçeveden bakarak arkadaşlar edinecektir." (İLKHA)