Che Guevara (Ernesto Guevara de la Serna), 20. yüzyılın en sembolik devrimci figürlerinden biridir. Tıp eğitimi almasına rağmen Latin Amerika’daki yoksulluk ve adaletsizliklere tanık olduktan sonra Marksist bir devrimciye dönüşmüş, özellikle Küba Devrimi’ndeki rolüyle dünya çapında tanınmıştır.
Che Guevara, 14 Haziran 1928’de Arjantin’in Rosario kentinde doğdu. 9 Ekim 1967’de Bolivya’nın La Higuera köyünde öldürüldü. Mesleği devrimci, gerilla lideri, doktor ve yazardı. Marksizm-Leninizm ideolojisini benimsedi. “Che” lakabı, Arjantin İspanyolcasında samimi bir hitap biçimidir.
Che Guevara varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğunda astım hastalığıyla mücadele etti ancak bu durum onu durdurmadı. Gençlik yıllarında edebiyata ve Latin Amerika’nın siyasi sorunlarına büyük ilgi duydu. Tıp fakültesine girdi ve üniversite yıllarında Latin Amerika’ya motosikletle bir gezi yaptı. Bu yolculukta kıtanın dört bir yanındaki yoksulluğu ve sömürüyü gözlemledi. Bu deneyimler onun siyasi görüşlerini kökten değiştirdi. Bu yolculuk, daha sonra “The Motorcycle Diaries” adlı filme konu olmuştur.
1950’li yılların başında Güney Amerika’da seyahat ederken Fidel Castro ile tanıştı. Castro’nun önderlik ettiği 26 Temmuz Hareketi’ne katıldı. Küba diktatörü Fulgencio Batista rejimini devirmek için gerilla mücadelesine başladı. 1956 yılında Meksika’dan Küba’ya küçük bir grup devrimciyle birlikte çıkarma yaptı. Sierra Maestra Dağları’nda uzun soluklu bir gerilla savaşı yürüttü ve önemli bir komutan olarak öne çıktı.
1959’da Küba Devrimi başarıya ulaştı. Batista rejimi devrildi ve Che Guevara yeni hükümette kilit görevler üstlendi. Ulusal Banka Başkanı oldu, Sanayi Bakanı olarak sosyalist ekonomi politikalarının şekillenmesinde rol oynadı ve uluslararası alanda Küba’yı temsil etti. Ancak zamanla Küba’daki bürokratik yapı ve Sovyetler Birliği’nin politikalarıyla fikir ayrılıkları yaşadı. Daha “saf” bir devrimci mücadele yürütmek amacıyla Küba’dan ayrıldı.
Che Guevara, devrimi başka ülkelere yayma amacıyla önce Afrika’ya (özellikle Kongo’ya) gitti, ardından Bolivya’ya geçti. Burada da bir gerilla savaşı başlatmak istedi. Ancak yerel destek bulmakta zorlandı ve ABD destekli Bolivya ordusu tarafından kuşatıldı.
Che Guevara, 8 Ekim 1967’de yakalandı ve 9 Ekim 1967’de La Higuera köyünde kurşuna dizilerek öldürüldü. Ölümü, onu bir “devrim şehidi” ve küresel bir ikon haline getirdi. Cesedi uzun yıllar gizli tutuldu; 1997 yılında kalıntıları Küba’ya getirildi ve Santa Clara’ya defnedildi.
Che Guevara’nın imajı, Alberto Korda’nın çektiği ünlü portresiyle tüm dünyada bir isyan ve özgürlük simgesine dönüştü. T-shirt’lerden afişlere kadar birçok yerde kullanılan bu ikon, devrimci mücadelelerin sembolü haline geldi. Yazdığı “Gerilla Harbi” adlı kitabı birçok devrimci hareket için el kitabı olmuştur.
Che Guevara’nın eserleri arasında “Gerilla Harbi” (1960), “Bir Motorcu Günlüğü” (ölümünden sonra yayımlanmıştır) ve “Sosyalizm ve İnsan” yer alır.
Che Guevara tıp doktoru olmasına rağmen savaş alanında en ön safta yer almıştır. Beş dil biliyordu. Astımına rağmen yoğun gerilla koşullarına dayanıklılığıyla tanınmıştır. Küba parasının üzerine imzasını “Che” olarak atmıştır.
