Ne Anlama Geliyor?
"SSK girişi var ama prim yatmamış" demek, işverenin sizi sigortalı olarak işe başlattığını (SGK'ya bildirimde bulunduğunu), ancak bildirilen dönemler için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) sigorta primlerini ödemediği anlamına gelir. Bu durum, sizin gelecekteki emeklilik haklarınızı, sağlık hizmetlerinden faydalanmanızı ve diğer sosyal güvenlik yardımlarınızı (işsizlik maaşı, iş göremezlik ödeneği vb.) olumsuz etkiler.
Yapmanız Gerekenler ve Haklarınız
Bu durumla karşılaştığınızda izlemeniz gereken adımlar ve sahip olduğunuz haklar şunlardır:
-
İşverenle İletişime Geçin:
- Öncelikle işvereninizle durumu görüşerek primlerin neden yatırılmadığını öğrenmeye çalışın. Bir yanlışlık veya gecikme olup olmadığını anlamaya çalışın. İşverenden primlerin hemen yatırılmasını talep edin.
-
SGK'ya Şikayette Bulunun:
- İşvereninizle yaptığınız görüşmeler sonuç vermezse veya sorun çözülmezse, doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) şikayette bulunabilirsiniz.
- Şikayetinizi Alo 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bilgi Hattı üzerinden yapabilir veya SGK İl Müdürlüklerine/Sosyal Güvenlik Merkezlerine yazılı olarak başvurarak durumu bildirebilirsiniz. Şikayetiniz üzerine SGK denetmenleri iş yerinde inceleme başlatabilir. Bu şikayetler anonim olarak da yapılabilir.
-
Hizmet Tespit Davası Açın:
- Bu durum, işçinin en önemli yasal yollarından biridir. Hizmet tespit davası, işçi tarafından işverene ve SGK'ya karşı açılan bir davadır. Bu davada, işçinin belirli dönemlerde sigortalı olarak çalıştığı ancak primlerinin yatırılmadığı veya eksik yatırıldığı mahkeme kararıyla tespit ettirilir.
- Dava Süresi: İşten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde bu davayı açmanız gerekmektedir. Bu süre, hak düşürücü bir süredir.
- Görevli Mahkeme: Davayı İş Mahkemelerine açmanız gerekir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
- Davanın Amacı: Mahkeme, işçinin fiilen çalıştığını tespit ederse, işverenin geriye dönük olarak primleri ödemesine hükmeder. SGK da bu karara göre eksik primleri işverenden tahsil eder ve işçinin prim günlerini sisteme işler. Bu davanın sonucunda işçi doğrudan cebine bir para almaz, ancak emeklilik ve diğer sosyal hakları için prim günleri tamamlanmış olur. İşverene ise idari para cezası ve gecikme zammı/faizi uygulanır.
-
İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetme Hakkı:
- İşverenin sigorta primlerini yatırmaması veya eksik yatırması, İş Kanunu'na göre işçi için haklı fesih nedenidir. Bu durumda, işçi iş sözleşmesini tek taraflı olarak haklı nedenle feshedebilir.
- Haklı nedenle fesih durumunda, kıdem tazminatına hak kazanırsınız. Ancak, iş sözleşmesini siz feshettiğiniz için ihbar tazminatı alamazsınız.
- Fesih sonrası diğer işçilik alacaklarınız (fazla mesai, yıllık izin ücreti vb.) için de dava açma hakkınız bulunur.
Önemli Noktalar
- Belge Saklayın: Çalıştığınız süreye dair maaş bordroları, iş sözleşmesi, banka hesap dökümleri (maaşın yattığına dair), çalışma saatlerinizi gösteren belgeler, şahitler gibi elinizdeki tüm belgeleri ve kanıtları saklayın. Bunlar, hizmet tespit davasında ispat yükümlülüğünüzü yerine getirmenize yardımcı olacaktır.
- Hukuki Yardım Alın: Bu süreçler karmaşık olabileceği için, bir iş hukuku avukatından hukuki destek almanız şiddetle tavsiye edilir. Avukatınız, haklarınızı en iyi şekilde korumanız için size yol gösterecek ve gerekli dava süreçlerini takip edecektir.
- Geriye Dönük Süre: Hizmet tespit davası ile geçmişe dönük 5 yıla kadar olan prim eksikliklerinin tespiti mümkündür. Ancak, SGK'ya ihbar yoluyla yapılan başvurularda tespitler genellikle tespitin yapıldığı tarihten itibaren 1 yıl için geçerlidir; daha eski dönemler için yine dava yoluna başvurmak gerekebilir.
Sigorta primlerinin eksik yatırılması, çalışanların geleceklerini doğrudan etkileyen önemli bir konudur. Bu nedenle haklarınızı bilmek ve gerekli adımları atmaktan çekinmemek önemlidir.
