Islahat Hareketleri Sonucu Osmanlı Toplumunda ve Ekonomisinde Gerçekleşen Değişiklikler
Toplumsal Değişiklikler:
• Eşitlik: Tanzimat Fermanı ile tüm Osmanlı tebaası
eşit haklara sahip ilan edildi. Bu sayede gayrimüslimler de devlet görevlerinde
bulunmaya ve mülk edinmeye başladılar.
• Merkeziyetçilik: Vilayet sisteminin kurulması ile
merkezi otorite güçlendirildi ve yerel yönetimler kontrol altına alındı.
• Eğitim: Düzenli bir eğitim sistemi kuruldu. Rüşdiye
ve İdadi mektepleri açıldı.
• Ordu: Modern bir ordu kuruldu. Askerlik hizmeti
zorunlu hale getirildi.
• Hukuk: Batılı hukuk sistemine dayalı yeni kanunlar
çıkarıldı.
• Basın: Matbaa ve gazetecilik faaliyetleri
serbestleştirildi.
• Sanat ve Edebiyat: Batılı akımların etkisiyle sanat
ve edebiyatta yenilikler yaşandı.
Ekonomik Değişiklikler:
• Ticaret: Avrupa ile ticaret hacmi arttı.
• Sanayileşme: Fabrikalar kuruldu.
• Vergilendirme Sistemi: Daha modern bir
vergilendirme sistemi kurulması amaçlandı.
• Arazi Mülkiyeti: Arazi mülkiyeti düzenlendi ve tapu
sistemi getirildi.
• Bankacılık: Bankalar kuruldu.
• Ulaşım: Demiryolları ve karayolları yapıldı.
Islahat Fermanı İle Osmanlı’da Meydana Gelen Gelişmeler
1 – Bu ferman ile Müslüman ve gayri Müslimler eşit haklara
sahip olmuş. Böylece kaynaşmış bir Osmanlı toplumu oluşturulmaya çalışılmıştır.
2 – Ferman Müslümanlardan ziyade yabancıların haklarını
genişletmiş, bu durum Müslüman tebaanın tepkisine neden olmuştur. Ferman
sonrası açılan okullar zamanla ırkçı bir nesil yetiştirmiş ve bu durum Osmanlı
Devleti’nde dağılmayı hızlandırmıştır.
3 – Patrikhaneye meclis açmak izninin verilmesi gayri
Müslimlerde bağımsızlık eğilimini artırmıştır.
4 – Osmanlının parçalanma sürecini hızlandırmıştır.
5 - Osmanlıcılık düşüncesinin ürünü olan Tanzimat ve Islahat
Fermanları toplumsal dengeyi zedelemiştir.
6 - Avrupalılar ortaya çıkan yeni durumdan faydalanarak daha
yoğun bir şekilde Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmaya devam etmiştir.
Islahat hareketlerinin Osmanlı toplumunda ve ekonomisinde
birçok önemli değişikliğe yol açtığı görülmektedir. Bu değişiklikler, Osmanlı
İmparatorluğu'nun modernleşmesine ve kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Ancak,
bu reformların bazı dezavantajları da vardı. Örneğin, bazı Osmanlılar, bu
reformların geleneksel değerleri ve yaşam tarzlarını tehdit ettiğini
düşündüler.
Islahat hareketlerinin sonuçları hakkında farklı görüşler
vardır. Bazı tarihçiler, bu reformların Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünü
hızlandırdığını savunurken, diğerleri ise bu reformların imparatorluğun
modernleşmesi ve kalkınması için gerekli olduğunu savunmaktadır.
Islahat hareketlerinin Osmanlı tarihi üzerinde önemli bir
etkisi olduğu kuşkusuzdur. Bu hareketlerin sonuçları hakkında daha fazla bilgi
edinmek için Osmanlı tarihi ile ilgili kitap ve makaleleri okuyabilirsiniz.
