Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında Anayasa Mahkemesi, ‘7072 sayılı
Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un bazı hükümlerinin
iptali için açılan dava ile ilgili gerekçeli kararı yayımladı.
Anayasa Mahkemesi, Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile
getirilen ve polise sanal ortamda işlenen suçlarda internet abonelerinin
kişisel verilerine ulaşma yetkisi veren düzenleme ile birlikte ‘6112 Sayılı
Kanun Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’da
lisans başvurusunun kabul edilme şartı ile ilgili hükmü de iptal etti.
KAMUDA PERSONEL ALIMINDA GÜVENLİK SORUŞTURMASI İPTAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasıyla elde
edilen verilerin kişisel veri niteliğini taşıdığını belirttiği gerekçeli
kararda, “Kural, kamu mercilerine bireyin özel hayatı, iş ve sosyal yaşamıyla
ilgili bilgilerinin alınması, kaydedilmesi ve kullanılması imkânı tanıması
nedeniyle kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sınırlama getirmektedir.
Anayasa’nın 20. maddesine göre kişisel veriler ancak kanunda öngörülen hâllerde
veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Anayasa’nın 13. maddesinde de temel
hak ve hürriyetlerin ancak kanunla sınırlanabileceği ifade edilmiştir. Söz
konusu Anayasa maddeleri uyarınca kişisel verilerin korunmasını isteme hakkını
sınırlamaya yönelik kuralların keyfiliğe izin vermeyecek şekilde belirli,
ulaşılabilir ve öngörülebilir olması şarttır. Kamu görevine alınmadan önce
kişilerin güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırmasının yapılmasını
öngören kural kanun koyucunun takdir yetkisindedir. Ancak bu alanda düzenleme
getiren kuralların kamu makamlarına hangi koşullarda ve hangi sınırlar içinde
tedbirler uygulama ve özel hayatın gizliliğine yönelik müdahalelerde bulunma
yetkisi verildiğini açık olarak göstermesi ve olası kötüye kullanmalara karşı
yeterli güvenceleri sağlaması gerekir. Kuralda güvenlik soruşturmasına ve arşiv
araştırmasına konu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğuna, bu bilgilerin
ne şekilde kullanılacağına, hangi mercilerin soruşturma ve araştırmayı
yapacağına, bu bilgilerin ne suretle ve ne kadar süre ile saklanacağına,
ilgililerin söz konusu bilgilere itiraz etme imkânının olup olmadığına,
bilgilerin bir müddet sonra silinip silinmeyeceğine, silinecekse bu sırada
izlenecek usulün ne olduğuna, yetkinin kötüye kullanımını önlemeye yönelik
nasıl bir denetim yapılacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
Diğer bir ifadeyle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve
elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin keyfiliğe izin vermeyecek
şekilde belirli ve öngörülebilir kanuni güvencelere yer verilmemiştir. Güvence
ve temel ilkeleri kanunla belirlenmeksizin güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırması sonucunda kişisel veri niteliğindeki bilgilerin alınmasına,
kullanılmasına, işlenmesine izin verilmesinin Anayasa ile bağdaşmadığı sonucuna
ulaşılmıştır. Kuralın olağan dönemde Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde yapılan
tespit, kuralın olağanüstü dönemde Anayasa’ya aykırı olup olmadığı hususunda
herhangi bir değerlendirmeyi kapsamamaktadır. Anayasa Mahkemesi açıklanan
gerekçelerle kuralın Anayasa’nın 13. ve 20 maddelerine aykırı olduğuna ve
iptaline karar vermiştir.” denildi.
POLİSİN SANAL ALEMDE KİŞİSEL VERİLERE ERİŞİM YETKİSİ İPTAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği ikinci düzenleme Polis Vazife ve
Selahiyet Kanunu'nda polise sanal ortamda internet abonelerine ait kimlik bilgilerine
ulaşma ve araştırma yetkisi veren hüküm oldu.
“…Adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi bireyin sadece kimliğini
ortaya koyan bilgiler değil; telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal
güvenlik numarası, pasaport numarası, özgeçmiş, resim, görüntü ve ses
kayıtları, parmak izleri, IP adresi, e-posta adresi, hobiler, tercihler,
etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri, sağlık
bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm
veriler…” kişisel veri olarak kabul edilmiştir denilen kararın
gerekçesinde şu bilgiler paylaşıldı: “Bu bağlamda internet abonelerine ait
kimlik bilgileri kişisel veri niteliğindedir. Kural, kişisel veri niteliğindeki
internet abonelerine ait kimlik bilgilerinin polis tarafından elde edilmesine
imkân tanıması ve bu yöndeki bilgilerin erişim, yer ve içerik sağlayıcıları
tarafından kolluğa bildirilmesinin zorunlu olduğunu öngörmesi sebebiyle özel
hayata saygı hakkı kapsamında kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sınırlama
getirmektedir. Temel hak ve özgürlüklere yönelik sınırlamanın demokratik toplum
düzeninin gereklerine uygun ve sınırlamanın demokratik bir toplumda zorlayıcı
bir toplumsal ihtiyacın karşılanması amacına yönelik olması gerekir. 5271
sayılı Kanun uyarınca sanal ortamda işlenen suçlar da dahil olmak üzere suç
soruşturmasını yapacak yetkili Cumhuriyet başsavcılığının belirlenmesi ve bu
konuya ilişkin uyuşmazlıkların çözümü yargı makamlarının görevidir. Söz konusu
Kanun’da, anılan görevin yerine getirilmesini sağlayabilecek bilgiler de dahil
olmak üzere suç soruşturmasıyla ilgili gerekli bilgilere erişme yetkisi de
yargı mercilerine tanınmıştır. Yalnızca yetkili Cumhuriyet başsavcılığının
belirlenmesi amacıyla kişisel verilerin korunmasını isteme hakkını sınırlamak
suretiyle kolluğa kuralda belirtilen yetkiyi tanımanın zorunlu bir toplumsal
ihtiyaca karşılık gelmediği, getirilen sınırlamanın demokratik toplum düzeninin
gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kuralın olağan dönemde
Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde yapılan tespit, kuralın olağanüstü dönemde
Anayasa’ya aykırı olup olmadığı hususunda herhangi bir değerlendirmeyi
kapsamamaktadır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’nın
13. ve 20 maddelerine aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”
İptal edilen düzenlemelerden biri de ‘6112 Sayılı Kanun Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'da lisans
başvurusunun kabul edilme şartı ile ilgili hüküm oldu. Mahkeme, “Ortakları ile
yönetim kurulu başkan ve üyelerinin terör örgütlerine iltisakı yahut bunlarla
irtibatı olduğu MİT veya Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından bildirilen medya
hizmet sağlayıcı kuruluşların lisans başvuruları reddedilir.” fıkrasını
Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. HABER MERKEZİ
0 yorum