Bu işlemler arasında en önemlilerinden biri de "tahsis talebi" oluşturmaktır. Pek çok kişinin, özellikle emeklilik sürecinde karşılaştığı bu terim, aslında sosyal güvence sistemimizin temel bir parçasını oluşturur. E-Devlet üzerinden alınan tahsis talebi, temel olarak, sigortalı bir bireyin veya hak sahiplerinin, kanunla belirlenmiş şartları sağladıklarında, kendilerine aylık (maaş) veya toplu bir ödeme bağlanması için SGK'ya yaptıkları resmi dijital başvuru anlamına gelmektedir.
Bu başvuru, yıllarca ödenen primlerin karşılığı olan sosyal güvenlik hakkını kullanmak için atılan ilk resmi adımdır. "Tahsis" kelimesi, "ayırma, bir şeyi bir amaca veya kişiye özgüleme" manasına gelir. Sosyal güvenlik sisteminde ise bu terim, SGK'nın hak sahibi kişiye belirli bir aylığı veya geliri ayırıp düzenli olarak ödemeyi taahhüt etmesi sürecini ifade eder. Dolayısıyla, tahsis talebinde bulunmak, "Ey Kurum, ben gerekli şartları tamamladım, lütfen hakkım olan aylığı bana bağlayın" demenin resmi yoludur. E-Devlet üzerinden yapılması ise bu talebin fiziki evraklarla uğraşmadan, hızlı ve güvenli bir şekilde kuruma iletilmesini sağlar.
Tahsis Talebinin Kapsamı ve Türleri
Tahsis talebi denildiğinde akla ilk olarak emeklilik gelse de, bu kavram çok daha geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan bu resmi başvuru, sigortalıların ve hak sahiplerinin farklı yaşam senaryolarına göre talep edebilecekleri çeşitli uzun vadeli sigorta kollarını içerir. Her bir talep türünün kendine özgü şartları, prim gün sayıları ve prosedürleri bulunmaktadır. Bu talepler, sigortalının çalışma hayatı boyunca biriktirdiği güvencenin, ihtiyaç anında somut bir desteğe dönüşmesini sağlar.
En yaygın tahsis talebi türü, "Yaşlılık Aylığı" yani emekli maaşı başvurusudur. Belirli bir yaşı, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan 4A (SSK), 4B (Bağ-Kur) veya 4C (Emekli Sandığı) kapsamındaki sigortalılar bu talepte bulunarak emekli olurlar. Bir diğer önemli tür ise "Malullük Aylığı" talebidir. Çalışma gücünü en az %60 oranında kaybettiği sağlık kurulu raporuyla tespit edilen ve belirli bir prim gün sayısını dolduran sigortalılara, yaş şartı aranmaksızın bağlanan aylıktır. Son olarak, sigortalının vefatı durumunda geride kalan eş, çocuk, anne ve baba gibi hak sahiplerinin talep ettiği "Ölüm Aylığı (Dul ve Yetim Aylığı)" da bir tahsis talebi çeşididir. Bunların yanı sıra evlenme ödeneği, cenaze ödeneği ve toptan ödeme gibi talepler de bu kapsamda değerlendirilir.
E-Devlet Üzerinden Tahsis Talebi Nasıl Oluşturulur?
E-Devlet Kapısı, bu önemli başvuruyu yapmak için son derece pratik bir arayüz sunmaktadır. Başvuru yapmadan önce, özellikle emeklilik talepleri için, sigortalının çalıştığı iş yerinden "emeklilik" gerekçesiyle (Kod: 8) işten ayrılış bildiriminin yapılmış olması zorunludur. İşten çıkış yapıldıktan sonra e-Devlet'e T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapılarak süreç başlatılabilir. Arama çubuğuna "Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi" yazılarak ilgili hizmet bulunur. Açılan ekranda "Yeni Başvuru" butonuna tıklanır.
Açılan formda ilk olarak "Tahsis Talep Türü" seçilir. Emeklilik için "Yaşlılık Aylığı", vefat eden yakını için "Ölüm Aylığı" gibi ilgili seçenek işaretlenir. Ardından sigortalılık türü (4A SSK / 4B Bağ-Kur) seçilerek başvuruya devam edilir. Sistem, kimlik ve adres bilgilerini otomatik olarak MERNİS'ten çeker. Başvuru sahibinin, maaşını almak istediği banka ve şubeyi seçmesi, iletişim bilgilerini (özellikle cep telefonu) doğru girmesi kritik öneme sahiptir. Tüm bilgiler kontrol edildikten sonra "Başvur" butonuna basıldığında talep resmi olarak SGK'ya iletilmiş olur. Bu andan itibaren başvuru, "tahsis talep tarihi" ile kayda alınır.
Tahsis Talebinden Sonraki Süreç ve Takip
Tahsis talebi e-Devlet üzerinden SGK'ya iletildikten sonra kurum tarafından bir inceleme süreci başlar. SGK yetkilileri, başvuru sahibinin sigortalılık statüsünü, hizmet dökümünü, prim günlerini, yaş ve sigortalılık süresi gibi şartları karşılayıp karşılamadığını detaylı olarak kontrol eder. Bu süreçte, farklı kurumlardaki hizmetlerin birleştirilmesi veya borçlanma gibi durumlar incelenir. Başvurunun durumu, yine e-Devlet üzerindeki "SGK Evrak Takibi" veya "Emeklilik Başvuru Takibi" hizmetleri aracılığıyla takip edilebilir. "Gelen evrak dosyasına kaldırıldı" veya "işleme alındı" gibi ifadeler, sürecin devam ettiğini gösterir.
Başvurunun sonuçlanma süresi, SGK'nın iş yoğunluğuna ve başvurunun niteliğine göre değişiklik göstermekle birlikte genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir. Başvuru onaylandığında, kişiye bir "Tahsis Numarası" verilir. Bu numara, artık kişinin emekli kimliği gibidir ve tüm emeklilik işlemleri bu numara üzerinden yürütülür. Maaş, başvuruyu takip eden ay başından itibaren işlemeye başlar. Bu nedenle, maaşın bağlandığı ilk ödemede, o tarihe kadar birikmiş olan tutarlar da toplu olarak hak sahibinin belirttiği banka hesabına yatırılır.
