Özellikle matematiğe yaptığı iki temel katkı ile tanınır ve modern bilime yön vermiştir:
Hârizmî'nin Bilime En Önemli Katkıları
1. Cebirin Kurucusu
- Hârizmî, matematiğin bir dalı olan cebirin (Algebra) kurucusu olarak kabul edilir.
- En önemli eseri olan "El Kitabü'l Muhtasar fi Hisabi'l Cebr ve'l Mukabele" (Cebir ve Mukabele Hesabına Dair Özet Kitap), cebir alanında yazılan ve bu terimi bilim adı olarak kullanan ilk sistematik eserdir.
- Bu eserinde birinci ve ikinci dereceden denklemlerin cebirsel ve geometrik çözüm yollarını detaylı bir şekilde açıklamıştır. Kitabın adı, zamanla Batı dillerinde "Algebra" kelimesine dönüşmüştür.
2. Algoritmanın Atası
- Günümüzde bilişim dünyasının temeli olan Algoritma terimi, Hârizmî'nin isminin Latinceleştirilmiş hali olan "Algoritmi" kelimesinden türemiştir.
- Batı dünyasına Hint-Arap rakam sistemini (basamaklı sayı sistemi ve sıfır (0) rakamının kullanımı dahil) tanıtan kişi, Hârizmî'nin bu sistemi anlattığı eseridir. Bu eser, Avrupa matematiğinde devrim yaratmıştır.
Hayatı ve Diğer Çalışmaları
- Doğum ve Ölüm: Yaklaşık 780 yılında Harezm bölgesinin Hive şehrinde (bugünkü Özbekistan) doğmuş, 850 yılında Bağdat'ta vefat etmiştir.
- Bağdat'taki Görevi: Abbasi Halifesi Me'mun döneminde, Bağdat'taki ünlü bilim merkezi olan Beyt'ül-Hikme'nin (Bilgelik Evi) kütüphane ve tercüme akademisinde görev almıştır. En önemli çalışmalarının çoğunu burada gerçekleştirmiştir.
- Diğer Alanlar:
- Astronomi: Astronomik cetveller hazırlamış, güneş saatleri ve usturlaplar üzerine çalışmalar yapmıştır.
- Coğrafya: Batlamyus'un (Ptolemi) coğrafya çalışmalarını düzeltmiş ve 70 bilim insanıyla birlikte çalışarak bir dünya haritası çizmiştir. Dünyanın çevresini ve hacmini hesaplama çalışmalarına katılmıştır.
Hârizmî'nin çalışmaları, Orta Çağ'da Latinceye çevrilerek İslam dünyasının sınırlarını aşmış ve Avrupa matematiğinin gelişimi üzerinde derin ve kalıcı bir etki bırakmıştır.
Kaynak: HABER MERKEZİ
