Yeni doğan bebeklerin görme yetisi, doğumdan itibaren kademeli olarak gelişir ve yetişkin seviyesine ulaşması birkaç yılı bulur. Bebekler, doğdukları anda tamamen kör değildirler, ancak dünyayı yetişkinlerin gördüğü gibi net ve renkli görmezler. Görme duyusu, diğer duyulara göre en son gelişen duyulardan biridir.
İşte yeni doğan bebeklerin görme gelişimi aşamaları:
1. Doğumdan İlk 2 Ay (Yenidoğan Dönemi):
- Işık ve Hareket Algısı: Bebekler doğdukları anda ışığı ve hareketi algılayabilirler. Parlak ışığa tepki verir, gözlerini kapatmaya çalışırlar.
- Net Görme Mesafesi: Görüş alanları çok sınırlıdır. En net görebildikleri mesafe yaklaşık 20-30 cm'dir. Bu mesafe, anne emzirirken veya bebek kucağa alındığında annesinin yüzünü görebileceği mesafeye tekabül eder.
- Odaklanma: Gözleri henüz net odaklanma yeteneğine sahip değildir. Gözleri zaman zaman kayabilir veya şaşı gibi görünebilir (bu ilk 3-4 ay normal kabul edilir).
- Renk Algısı: Dünyayı daha çok siyah, beyaz ve gri tonlarında görürler. Gözdeki retina ve sinir yolları henüz tam olarak olgunlaşmadığı için renkleri ayırt etme yetenekleri kısıtlıdır. Yüksek kontrastlı (siyah-beyaz desenler) objelere daha fazla ilgi gösterirler.
- Yüzlere İlgi: İnsan yüzlerine, özellikle annelerinin yüzüne ilgiyle bakarlar. Göz teması kurmaya başlarlar.
2. 2-4. Ay Arası:
- Odaklanma ve Takip: Yaklaşık 2. aydan itibaren nesnelere daha net odaklanmaya başlarlar. Hareket eden nesneleri gözleriyle takip etme (göz takibi) yetenekleri gelişir. Başlangıçta yatay eksendeki hareketleri daha iyi takip ederken, sonradan dikey ve dairesel hareketleri de izlemeye başlarlar.
- Renk Algısı Gelişimi: Yaklaşık 3. aydan itibaren kırmızı ve yeşil gibi ana renkleri ayırt etmeye başlarlar. 4. ay civarında renk görüşü önemli ölçüde gelişir ve birçok rengi fark edebilirler.
- El-Göz Koordinasyonu Başlangıcı: Gördükleri nesnelere uzanma çabaları başlar, el-göz koordinasyonunun ilk adımları atılır.
3. 4-6. Ay Arası:
- Derinlik Algısı: Bu dönemde derinlik algısı gelişmeye başlar, yani nesnelerin uzaklığını ve yakınlığını daha iyi ayırt edebilirler. Bu, uzanma ve yakalama becerilerinin gelişimi için önemlidir.
- Görme Keskinliği Artışı: Görme keskinliği hızla artar ve yaklaşık 3 metre uzaklığa kadar olan objeleri fark edebilirler.
- Objeleri Ağza Götürme: El-göz koordinasyonu geliştikçe, nesneleri tutup ağızlarına götürme eğilimi artar.
4. 6-12. Ay Arası:
- Detayları Algılama: Daha küçük nesneleri ve detayları fark etmeye başlarlar.
- Mesafe Algısı: Uzak mesafelerdeki nesneleri ve kişileri daha iyi tanıyabilirler (1-3 metre ve üzeri).
- Yüz Tanıma ve İfade Taklidi: Yüz ifadelerini daha iyi anlar ve taklit etmeye başlarlar. Saklanan cisimleri bulabilirler.
5. 1-2 Yaş ve Sonrası:
- Görsel Detay: Oyuncakların ayrıntılarını, resimli kitaplardaki resimleri net görebilir ve tanıyabilirler.
- Ayırt Etme: Cisimlerin en küçük ayrıntılarını görebilir, benzerlikleri ve farklılıkları ayırt edebilirler.
- Tam Gelişim: Görme yeteneği, yaklaşık 3 yaşında yetişkin görmesinin %80'ine ulaşır ve 4-5 yaşlarında tam olarak gelişir. Tam netlik, renkli görme, derinlik algısı ve iki gözün birlikte koordineli çalışması bu yaşlarda tamamlanır.
Önemli Notlar:
- Her bebeğin gelişim hızı farklıdır. Bu aşamalar genel bir rehber niteliğindedir.
- Yenidoğan döneminden itibaren ve özellikle 1., 3. ve 6. aylarda rutin göz muayeneleri, herhangi bir görme probleminin erken teşhisi için hayati önem taşır.
- Eğer bebeğiniz 3 aydan sonra göz teması kurmuyorsa, hareketli nesneleri takip etmiyorsa, gözlerinde sürekli kayma (şaşılık) varsa veya ışığa aşırı duyarlılık gibi belirtiler gösteriyorsa mutlaka bir göz doktoruna başvurmalısınız.
Muhabir: Batman Rehber
