Roman, adalet, merhamet, ahlak ve aşk gibi evrensel temaları, başkahraman Jean Valjean'ın hayatı üzerinden işler.
Jean Valjean'ın Hikayesi
Roman, bir somun ekmek çaldığı için 19 yıl kürek cezasına çarptırılan Jean Valjean ile başlar. Hapisten çıktıktan sonra toplum tarafından dışlanan ve damgalanan Valjean, piskopos Myriel ile karşılaşır. Piskoposun ona gösterdiği merhamet, Valjean'ın hayatını tamamen değiştirir. Artık dürüst bir insan olmaya karar veren Valjean, kimliğini gizleyerek zengin bir sanayici ve belediye başkanı olur.
Ancak geçmişi peşini bırakmaz. Adalete olan katı inancıyla tanınan polis müfettişi Javert, Valjean'ın peşine düşer. Javert için Valjean, bir suçludur ve cezasını çekmesi gerekmektedir. Valjean'ın iyi bir insan haline gelmiş olması, Javert'in adalet anlayışıyla çatışmasına neden olur.
Fantine, Cosette ve Devrim
Valjean'ın hayatı, onu bir dizi trajik olayla karşılaştırır. Fabrikasında çalışan ve bir çocuğu olan Fantine, Valjean'ın yokluğunda işinden atılır. Hayatını kazanmak için kendini satan Fantine, kısa süre sonra hastalanır ve ölür. Valjean, Fantine'e verdiği sözü tutarak onun küçük kızı Cosette'e sahip çıkar. Cosette'i kötü kalpli Thenardier'lerin elinden kurtarır ve ona babalık yapar.
Roman, bu ana hikayenin yanı sıra, 1832'deki Paris Ayaklanması'nı da merkeze alır. Marius Pontmercy, Enjolras ve diğer idealist gençlerin devrimci ruhu, romanın önemli bir bölümünü oluşturur. Bu dönemde, Marius ile Cosette arasında bir aşk doğar.
Son ve Kapsamlı Anlamı
Romanın ilerleyen bölümlerinde, Javert ve Valjean'ın mücadelesi doruk noktasına ulaşır. Valjean, Paris Ayaklanması sırasında Marius'u kurtarır ve Javert'in hayatını bağışlar. Bu olay, Javert'in katı adalet anlayışını sarsar ve hayatının anlamını sorgulamasına neden olur.
"Sefiller", sadece bir hikaye anlatmakla kalmaz, aynı zamanda Fransız toplumunun sınıf farklılıklarını, yoksulluğu ve insani dramı derinlemesine işler. Hugo, eserinde suçun doğuştan gelen bir özellik olmadığını, aksine toplumsal koşulların bir sonucu olduğunu savunur. Kitap, merhamet ve sevginin, kanun ve adaletten daha yüce değerler olduğunu vurgulayarak, insan ruhunun kurtuluşunu konu edinir.
