29 Ağustos Tarihte Bugün Neler Oldu?
29 Ağustos tarihinin detaylarını
sizler için derledik. Peki 29 Ağustos'ta kim doğdu, kim öldü, neler oldu? 29
Ağustos dünyada ne günü? İşte tarihe kazınan ve merak uyandıran 29 Ağustos
Tarihte Bugün...
29 Ağustos'ta Meydana Gelen Olaylar
1499 - Mustafa Paşa komutasındaki
Osmanlı Donanması, Mora yarımadasında Venedik kontrolünde kalan son kale olan
İnebahtı'yı fethetti.
1517 - 29 Ağustos 1516'da Hilafet
Abbasi soyundan Osmanlı Soyuna geçti. Yavuz Sultan Selim, Ayasofya Camii'nde
yapılan bir törenle, son Abbasi halifesi Üçüncü Mütevekkil'den (kendi deyimiyle
Hadim-i Haremeyn-i Şerifeyn), yani Mekke ve Medine'nin hizmetkarı ünvanını
devraldı ve böylece bütün Müslümanların dini ve siyasi lideri oldu. Rivayete
göre, Üçüncü Mütevekkil kürsüye çıkıp, Halifeliği Osmanlı Padişahı Sultan Selim
Han'a devrettiğini açıkladı. Sırtındaki cübbeyi Yavuz'a elleriyle giydirdi.
Halifelik nişanlarından sayılan kılıcı elleriyle Yavuz'un beline bağladı. Yavuz
Sultan Selim, o andan itibaren Müslümanların dini ve dünyevi lideri oldu. Artık
yalnız padişah olarak değil, "halife" olarak da anılacaktı ve ondan
sonra gelen tüm padişahlar aynı zamanda halife de olacaklardı. Yavuz Sultan
Selim, tahtı devraldığında 2.375.000 km.kare olan Osmanlı topraklarını sekiz
yıl gibi kısa bir sürede 6.557.000 km.kareye çıkarmayı başardı. Devletin
gelişmesi için de bir çok faaliyeti oldu. Çok düzenli çalışan bir casus
teşkilatı vardı. Bu sayede ülke içinden ve dışından istediği bilgileri alan
Yavuz Sultan Selim'in adam seçiminde büyük bir isabet yeteneği vardı.
1521 - Osmanlı ordusu, Belgrad'ı (eski
adıyla Nándorfehérvár) fethetti.
1520 eylülünde I. Süleyman'ın Osmanlı
Padişahı olmasının ardından Macaristan Kralı II. Lajos'a gönderdiği elçinin
hakaret görmesi veya katledilmesi ve Macar kuvvetlerinin Knin'i ele geçirmesi
üzerine Süleyman, Belgrad üzerine sefer düzenlemeye karar verdi. 18 Mayıs 1521
tarihinde Belgrad üzerine sefere çıkan Süleyman'ın önderliğindeki Osmanlı
Ordusu, bir ay kadar süren kuşatma sonrasında aldığı Belgrad'ın yanında
Böğürdelen, Zemun ve Salankamen şehirlerini Osmanlı topraklarına kattı.
1526 - Kanuni Sultan Süleyman, Macar
ordusunu Mohaç'ta büyük bir yenilgiye uğrattı.
1541 - Osmanlı ordusu Macar
krallığının başkenti Budin'i ele geçirdi.
1756 - Prusya Kralı II. Frederick,
Saksonya'ya saldırdı; Avrupa devletlerinin birçoğunun girdiği Yedi Yıl
Savaşları başladı.
1789 - William Herschel, Satürn'ün
yeni ay'ını keşfetti.
1825 - Portekiz, Brezilya'nın
bağımsızlığını tanıdı.
1842 - İngiltere ile Çin arasında
"Afyon Savaşı"nı sona erdiren Nanking Antlaşması imzalandı. İngiliz
tüccarlar 19. yüzyılın başlarında Çin'e yasa dışı yollardan afyon sokmaya
başladılar. Çin hükümeti 1839'da afyon ticaretini durdurma girişiminde bulunarak
İngiliz tüccarların Guangzhou'daki (Kanton) tüm afyon depolarına el koydu.
Birkaç gün sonra, sarhoş İngiliz denizcilerinin Çinli bir köylüyü öldürmesi ve
Çin hukuk sistemine güvenmeyen İngiliz hükümetinin sanıkları Çin mahkemelerine
teslim etmeyi reddetmesi üzerine taraflar arasındaki gerginlik büyüdü. Savaş
patlak verdi ve küçük İngiliz kuvvetleri kısa sürede zafer kazandılar. 29
Ağustos 1842'de imzalanan Nanking Antlaşması ve 8 Ekim 1843 tarihli Bogue Ek
Antlaşması'yla, Çin'in büyük bir tazminat ödemesi, ticaret ve yerleşim amacıyla
beş limanın İngilizlere bırakılması ve İngiliz yurttaşlarının İngiliz
mahkemelerinde yargılanması hakkı karara bağlandı. Öbür Batı ülkeleri de hemen
istekte bulunup benzer ayrıcalıklar elde ettiler.
1845 - Scientific American dergisinin
ilk sayısı yayımlandı.
1855 - Osmanlı'da ilk telgraf
görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk
telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren
telgrafta, Müttefik askerleri Sivastopol'a girmişlerdir. yazılıydı. Türk
birlikleri de müttefikler arasındaydı.
1898 - Caleb Bradham, ürettiği
karbonatlı içeceğin adını "Pepsi-Cola" olarak değiştirdi.
1907 – Kanada’nın Quebec şehrinde
yapılan Quebec köprüsü, inşaası sırasında çöktü: 75 işçi öldü.
1907 - UPS, James E. Casey tarafından
Seattle, Washington'da kuruldu.
1916 - Almanya, Romanya'ya savaş ilan
etti.
1916 - İtalya, Almanya'ya savaş ilan
etti.
1918 - Polonya bağımsızlığını ilan
etti. Polonya, resmî adı ile Polonya Cumhuriyeti Orta Avrupa'da bulunan bir
ülke. Komşuları, batıda Almanya, güneybatıda Çek Cumhuriyeti, güneyde Slovakya,
kuzeydoğuda Rusya Federasyonu ve Litvanya, doğuda Belarus, güneydoğuda Ukrayna
ve kuzeyde Baltık Denizi'dir. Ülke 312.679 km²'lik yüzölçümüyle Avrupa'nın
dokuzuncu, dünyanın altmış dokuzuncu büyük ülkesidir. Yaklaşık 38 milyonluk
nüfusuyla dünya sıralamasında en kalabalık 33. ülkedir.
1924 - Gürcistan'da muhalefet SSCB'ye
karşı isyan başlattı.
1924 –I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı ile
beraber mağlup olan Almanya, itilaf devletlerince hazırlanan Dawes Planı'nı
onayladı. Bu plana göre Almanya savaş tazminatı ödeyecek.
1928: İsmet Paşa, Dolmabahçe
Sarayı'nda, Mustafa Kemal’in yanında Latin harfleri ile ilgili basın toplantısı
yaptı. Okuma savaşı açılacağını duyurdu. Mustafa Kemal "Milleti cehaletten
kurtarmak için kendi diline uymayan Arap harflerini terk edip Latin harflerini
kabul etmekten başka çare yoktur" dedi. Mustafa Kemal’e göre Arap harfleri
cehalete sebep oluyordu. Oysa kendisi de dahil Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün kurucuları
Osmanlı okullarında, Arap harfleriyle eğitim görmüşlerdi.
1933 – Almanya’nın huzurunu bozmak ve
ekonomiyi ele geçirmek suretiyle Alman Devleti’ni etkileri altına almaya
çalışmak sebebiyle, Yahudilere karşı operasyon başlatıldı. Hitler liderliğindeki
Nazi Almanya’sında Yahudiler toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.
1934 - Üsküdar-Kadıköy tramvay
hattının ilk denemesi yapıldı.
1947 - ABD'li bilim adamları, nükleer
güç için plütonyumu parçalamayı başardılar. Plütonyum, 1940 yılında Glenn
Seaborg, Edwin McMillan, Kennedy ve A. C. Wahlby tarafından 152 cm'lik
siklotron (atom hızlandırıcısı) içerisindeki uranyumun döteryum ile bombardımanı
sonucunda elde edilmiştir.
Bütün izotopları radyoaktif ve
toksiktir. Yapay olarak elde edilen plütonyum, Dünya'da bilinen en toksik
elementtir.
1954 - Cumhurbaşkanı Celâl Bayar,
Savarona yatı ile Yugoslavya'ya gitti.
1963 - ABD'de Güney'den başlayan
"Sivil Haklar Yürüyüşü" Washington, D.C.'de Lincoln anıtı önünde son
buldu. Martin Luther King, Jr., 200.000 kişiye hitaben I have a dream - bir
hayalim var- diye başlayan ünlü konuşmasını yaptı.
1964 - Ankara'da 20 bin genç ABD
Büyükelçiliği'ne yürüdü, Yunanistan Büyükelçiliği taşlandı.
1966 - Yirminci yüzyılın İslami
Düşünce önderlerinden Seyyid Kuttub Mısır diktatörlüğü tarafından idam edilmek
suretiyle şehid edildi. 1906 yılında Mısır'ın Asyut kasabasısında, dindar bir
ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Orta ve lise tahsilini el-Ezher de
bitirdi. Kahire Üniversitesi'nin Darul Ulum fakültesine girdi. 1933 yılında
mezun oldugu fakülteye aynı yıl öğretim görevlisi olarak tayin oldu. 1939 ve
sonrasında İslami düşünceye yöneldi. 1946'da Konum Dersleri isimli makalesini
yayımladı. Çoğuna göre bu makalesi onun İslami düşünceye girişini temsil eder.
Makalesinde toplumun ıslahının ve Müslümanların bu yönde çalışmasının Kur'an'ın
emri olduğunu savunuyor, Mısır'ın o dönemki toplumsal yapısını ve geçirmekte
olduğu dejenerasyonu eleştiriyordu. 1949 yılında ABD'ye gitmiştir. Bu dönem
boyunca Amerikan yaşam tarzını ve toplumunu, tanık olduğu ırkçılığı eleştirmiş
ve Amerikan medeniyetini primitif olarak görmüş ve reddetmiştir.
Mısır'a döndüğünde, kamu hizmetinden
ayrılıp Müslüman Kardeşler teşkilatına katılmıştır.
Cemal Abdül Nasır'a düzenlenen 1954
tarihli suikast girişimi nedeniyle birçok Müslüman Kardeşler üyesi gibi o da
tutuklandı. Yargılama sonunda Seyyid Kutub'a onbeş yıl ağır hapis cezası
verilmiştir. Hapiste ileride büyük bir önem ve üne kavuşacak iki eseri olan,
Kur'an tefsiri Fi zilâl-il-Kur'an ve Kutub'un siyasi ve düşünsel görüşlerinin
en son ve bütününü ifade eden Yoldaki İşaretler`i kaleme almıştır. 1964'te
serbest bırakıldıktan sonra, 1965'te tekrar tutuklandı. Bu kez de birçok
Müslüman Kardeşler üyesi ile birlikte tutuklanmıştı ve tutuklanma nedeni
devlete karşı bir darbe girişimi idi. 22 Ağustos 1966'da hakkında idam cezası
verildi. Kararı Pakistan, İngiltere, Lübnan, Ürdün, Sudan ve Irak gibi
ülkelerdeki birçok dini otorite ve grup tepkiyle karşılasa ve Nasır'ı
kararından döndürmeye çalışsalar da Seyyid Kutub 29 Ağustos 1967'de idam
edildi. Mahkeme heyeti onu idama mahkûm ettiğinde Kutub'un ağzından şu sözler
dökülmüştü:
“Eğer Allah kanunu ile mahkûm edilmişsem
ben Hakk'ın hükmüne razıyım. Eğer batıl kanunlarla mahkûm olmuşsam ondan çok
daha üstün bir düşünceye sahip olduğum için batıldan ve münafıklardan merhamet
dilemem. Allah'a şükürler olsun ki on beş sene cihat ettikten sonra bu
mertebeye ulaştım. Ben Allah yolunda yaptığım iş için asla özür dilemem.
Namazda Allah'ın birliğine şehadet eden parmağım asla bir tağutun hükmünü
onaylayan tek bir harf bile yazmayacaktır.”
1972: Milli Eğitim Bakanlığı, yeni
ilkokul yönetmeliğinde, ilkokul öğrencilerinin her pazartesi günü, 'Türküm
doğruyum, çalışkanım...' ile başlayan geleneksel antlarının sonunu, 'Ey, bu
günümüzü sağlayan Ulu Atatürk, açtığın yolda, kurduğun ülküde, gösterdiğin
amaçta hiç durmadan yürüyeceğime ant içerim, ne mutlu Türküm diyene.' şeklinde
değiştirdi. Dünyanın hiçbir yerinde günümüzde benzerlerine rastlanmayan bu
uygulama, Türkiye’de emsali görülmemiş bir taassupla hala çocuklara okutulmaya
devam ediliyor. ‘Andımız’ uygulamasının kaldırılması yolunda çeşitli fikirler
ortaya atılmışsa da Türkiye bu ilkel ayıbından henüz kurtulabilmiş değildir.
1974 - Keban Barajı ve Hidroelektrik
Santralinde elektrik üretilmeye başlandı.
1980—Genelkurmay Başkanı Kenan Evren
sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi. Kısa bir süre sonra da ülkede güvenliğin
sağlanamadığı bahanesiyle askeri darbe yapıp devlet başkanı olan Evren 29
Ağustos 1981'de "Ordu her zaman ulusuna yardım edip kışlaya
dönmüştür" dedi.
1987 - Yapımı 20 yılda tamamlanan
Kocatepe Camii, Başbakan Turgut Özal tarafından açıldı.
1988 - Irak ordusunun Halepçe şehrine
kimyasal saldırı düzenleyerek yaptığı katliamın ardından artan baskılardan
kaçan binlerce Kürd, Türkiye sınırına yığıldı.
1988 - Almanya'daki Ramstein hava
üssünde yapılan havacılık gösterileri sırasında, İtalya Hava Kuvvetleri gösteri
takımının üç uçağı havada çarpışarak seyircilerin üzerine düştü 75 kişi öldü,
346 kişi yaralandı.
1990 - Irak, Kuveyt'i yeni bölgesi
ilan etti.
1990 - Illinois'te kasırga: 28 kişi
öldü.
1991 - Ukrayna, SSCB'den
bağımsızlığını ilan etti.
1991 - Mikhail Gorbachev, Sovyet
Komünist Partisi sekreterliğinden istifa etti.
1995 - Markale Katliamı: 37 kişi öldü,
90 kişi de yaralandı. Bu olay, NATO askeri müdahalesine gerekçe oldu.
1996 - Türkiye İsrail ile ikinci bir
askeri anlaşma yaptı. Bu anlaşmaların içeriği ile ilgi ayrıntılı bilgiler
kamuoyundan saklanıyor.
1996 - Prens Charles ile Prenses Diana
boşandılar.
1999 - 23 Nisan 1999'dan önce işlenmiş
suçları kapsayan af yasa tasarısı, TBMM'de kabul edildi.
2001 - Üzeyir Garih'in öldürülmesiyle
ilgili aranan İstanbul Hasdal Mekanize Alay Komutanlığı'nda askerliğini yapan
er Yener Yermez firar etti.
2003: Irak’ın Necef kentinde cuma
namazı çıkışında meydana gelen patlamada, aralarında Şii lideri Ayetullah Bakır
el Hekim'in de bulunduğu 83 kişi hayatını kaybetti. Irak’ı işgal altında tutan
ABD’nin, işini kolaylaştırmak için ülkede Şii-Sünni çatışması çıkartmak
istediği belirtiliyor
2003 - Turquality Projesinin hukuki
alt yapısını oluşturulmak üzere Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu'nun 2003/3
sayılı "Türk Ürünlerinin Yurt Dışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının
Oluşturulmasına ilişkin Tebliğ"i yürürlüğe girmiştir.
2006 - PKK bağlantılı bir örgütün
üstlendiği uzaktan kumandalı bombalı saldırı sonucu, Antalya'da İlter Avşar
(18), İmran Arık (20) ve Baki Baykurt adlı kişiler yaşamını yitirdi.
29 Ağustos'ta Doğan Ünlüler
1749 - Johann Wolfgang von Goethe,
Alman şair ve oyun yazarı (ö. 1832)
1801 - Antoine Augustin Cournot,
Fransız matematikçi (ö. 1877)
1899 - Andrey Platonov, Rus yazar (ö.
1951)
1899 - Charles Boyer, Fransız oyuncu
(ö. 1978)
1910 - Tjalling Koopmans, Hollandalı
ekonomist (ö. 1985)
1916 - Jack Vance, ABD'li yazar (ö.
2013)
1919 - Sir Godfrey Hounsfield, Nobel
ödüllü İngiliz mühendis, mucit (Bilgisayarlı tomografi) (ö. 2004)
1943 - Uğur Dündar, gazeteci ve
televizyoncu
1960 - Romerito, Paraguaylı eski
futbolcu
1962 - David Fincher, ABD'li yönetmen
1965 - Shania Twain, Kanadalı şarkıcı
1968 - Billy Boyd, İskoç aktör
1969 - Jack Black, ABD'li oyuncu ve
müzisyen
1971 - Todd Eldredge, ABD'li buz
patenci
1974 - Halil Altınköprü, Türk Müzisyen
1976 - Cornel Frăsineanu, Romanyalı
futbolcu.
1979 - Leonardo Andres Iglesias,
Arjantinli futbolcu
1981 - Agata Wróbel, Polonyalı
halterci
1982 - Thiago Motta, Brezilyalı
futbolcu
1986 - Armie Hammer, ABD'li oyuncu
1990 - Bojan Krkić, İspanyol futbolcu
29 Ağustos'ta Ölen Ünlüler
388 - Magnus Maximus, Roma imparatoru
(d. 335)
430 - Augustine of Hippo, Kuzey
Afrikalı teolog (d. 354)
1645 - Hugo Grotius, Hollandalı
filozof, yazar (d. 1583)
1903 - Frederick Law Olmsted, ABD'li
mimar (d. 1822)
1943 - III. Boris, Bulgaristan çarı
(d. 1894)
1978 - Robert Shaw, İngiliz aktör,
yazar (d. 1927)
1987 - John Huston, ABD'li yönetmen
(d. 1906)
1993 - Edward Palmer Thompson, İngiliz
tarihçi (d. 1924)
1993 - Oben Güney, Türk tiyatro
sanatçısı (d. 1937)
1999 - Turgut Sunalp, Türk asker ve
siyasetçi (d. 1917)
2007 - Antonio Puerta, İspanyol
futbolcu (d. 1984)
2008 - İlhan Berk, Türk şair (d. 1918)
29 Ağustos Özel Hafta Gün ve Günler
Kurtuluş : Bingöl'ün Solhan ilçesinin
Ermeni ve Rus işgalinden kurtuluşu (1918)
Hong Kong Kurtuluş Günü
Filipinler Millî Kahramanlar Günü
