23 Eylül Tarihte Bugün Neler Oldu?
23 Eylül tarihinin detaylarını sizler
için derledik. Peki 23 Eylül'de kim doğdu, kim öldü, neler oldu? 23 Eylül
dünyada ne günü? İşte tarihe kazınan ve merak uyandıran 23 Eylül Tarihte
Bugün...
23 Eylül'de Meydana Gelen Olaylar
1821- Mora İsyanı'nda Gördüş
(Tripolis) şehrini ele geçiren Yunanlılar, 30.000 Müslümanı katlettiler.
1846 - Alman gökbilimci Johann
Gottfriend, güneş sisteminin sekizinci gezeni Neptün’ü keşfetti. Neptün, Güneş
Sistemi'nin sekizinci ve Güneş'e en uzak gezegenidir. Adını Roma deniz tanrısı
Neptunus'ten alan gezegen, çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en
büyük üçüncü gezegendir. Dünya'nın 17 katı kütlesiyle ikizi sayılabilecek
Uranüs'ten çok az büyük ve daha yoğundur.[1] Güneş'e olan uzaklığı ortalama 30
Astronomik birimdir.
23 Eylül 1846'da keşfedilen Neptün,
deneysel gözlemlerden önce matematiksel tahminlerle bulunan ilk ve tek
gezegendir. Alexis Bouvard, Uranüs'ün yörüngesindeki beklenmeyen
değişikliklere, bilinmeyen bir gezegenin kütleçekimsel etkisinin sebep olduğunu
öngördü. Daha sonra Neptün, Johann Gottfried Galle tarafından Urbain Le
Verrier'in tahmin ettiği pozisyonun çok yakınında bir bölgede gözlemlendi. Kısa
bir süre sonra da en büyük uydusu Triton keşfedildi. Kalan 12 uydusu ise ancak
20.yy'da keşfedilebildi. Neptün şimdiye kadar sadece Voyager 2 tarafından
ziyaret edildi.
1856 - İzmir-Aydın hattı demiryolu
yapımı, bir İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612
kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ekim 1950'de dolacaktı. 1935’te
kalan bedeli ödenerek bu şirketten imtiyaz hakkı alınmıştır.
1908 - II. Meşrutiyet ilan edildi.
İkinci Meşrutiyet Devri Osmanlı Anayasası'nın, 29 yıl askıda kaldıktan sonra,
24 Temmuz 1908'de yeniden ilân edilmesiyle başlayan ve 5 Kasım 1922'de Osmanlı
Devleti'nin tasfiyesiyle sona eren dönem. Birinci Meşrutiyet resmen hiç sona
ermemiş ve anayasa değişmemiş olduğu için, bazı tarihçiler tarafından, bir tek
Meşrutiyet döneminin ikinci faslı olarak da değerlendirilir.
Toplam 14 yıl süren bu dönemde,
parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askeri darbe ve diktatörlük
olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş (Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı)
yaşanmış ve 600 yıllık imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.
İkinci Meşrutiyetin ilânından sonra
derhal seçimlere gidildi. Seçimlerin başlıca 2 partisi İttihat ve Terakki ile
liberal görüşlü Ahrar Fırkası'ydı. Seçimleri İttihatçılar kazandı. Seçimlerin
ardından oluşan yeni Meclis-i Mebusan 17 Aralık 1908'de çalışmalarına başladı.
Osmanlı’yı İttihatçıların ağır muhalefeti ile yıpratmayı hedefleyen Avrupa,
Meşrutiyet benzeri tüm adımlara destek vermiş ve nihayet ortaya çıkan
karışıklıklar ve İttihatçıların adeta Osmanlı’yı yok etmek istercesine
giriştikleri I. Dünya Savaşı karşısından fazla tutunamayan dev İmparatorluk
darmadağın edilmiştir.
1924 - SSCB, Rusya SFSC'ye bağlı,
Karadeniz kıyısında Tuapse merkezli Şapsığ Ulusal Rayonu kuruldu.
1925 - Mustafa Kemal, " Güzel bir
serpuş olan şapkadan pek az bir müddette dervişler, mürit ve hocalar da memnun
kalacaklardır." dedi. O günün şartlarında dervişler, mürit ve hocaların
ötesinde bütün bir halk şapkaya ve Avrupa kültür emperyalizmine karşı büyük bir
tepki göstermiş ama tüm bu çıkışlar baskı ve idamlarla bastırılmıştı. İlim
çevreleri ise hiçbir zaman bu kültür erozyonundan memnun kalmayacaklardı.
1931 - Ekonomik kriz nedeniyle iki gün
kapalı kalan Londra Borsası yeniden açıldı.
1939 - Avusturyalı Yahudi Psikolog
Sigmund Freud, öldü. Psikanaliz öğretisini geliştirmiş olan Yahudi kökenli
Avusturyalı nörolog kişiliğin 5 farklı dönemden geçerek geliştiğini öne süren
Psikoanalitik Kuram'ın da kurucusudur. Birçok bilim adamı tarafından tezleri
saçma saplantılar olarak değerlendirilen Freud, aslında yazılı hiçbir eser
bırakmamıştır. Bunun Freud’un prensibi gereği olduğunu düşünenler ondaki ruhi
bozukluğu ve bunalımı göz ardı etmektedirler. Dolayısıyla Freud’a dayandırılan
tüm eser ve görüşler yakın dostu İngiliz psikiyatr Ernest Jones'un 1953'te
yayımlanan üç ciltlik Sigmund Freud'un Yaşamı ve Yapıtları adlı kitabıyla
ortaya çıkarılmıştır.
1942 - Naziler, Auschwitz'te gazla
öldürme katliamlarına başladı. Gaz odası, idam için kullanılan bir yöntemdir.
Kilitli bir oda ve içine konulan zehirli veya boğucu gazlardan oluşur. Bu oda
için en çok kullanılan gaz, "hidrosiyanür" dür; "karbon
dioksit" ve "karbon monoksit" de kullanılabilir.
1789'da Fransız Devriminin başında
faaliyete geçen ancak etkisi II. Dünya Savaşında artan mahkumların zehirli
karbondioksit gazıyla öldürüldükleri dar çaplı odalardır. Gaz odalarının asıl
kullanım alanı savaştan kaçan askerlerin savaş sonunda cezalandırılmaları ya da
savaşta esir alınan düşman kuvvetleri askerlerinin etkisizleştirilmesidir.
Ancak 1939-1943 yıllarında Alman Toplumu için tehlike arz eden ve karışıklık
çıkaran Yahudilerin etkisizleştirilmesi ve esir çingenelerin öldürülmesinde
kullanılmıştır.
Bu zehirli gazların keşfi gaz
odalarının bulunmasından yaklaşık olarak 122 sene sonra 1911'de ünlü fizikçi
Albert Einstein tarafından üniversite tezi konusu olarak hazırlanmıştır. Gaz
odaları Almanya ve Fransa dışında İngiltere Askeri Akademisinde verilen emre
itaatsizlik suçunda ağır olmamak şartıyla öğrenciyi bayıltacak derecede de
kullanılmıştır. Ancak kaldırılması 1982 yılını bulmuştur. Son olarak 1942'de
İkinci Dünya Savaşı kaçağı Kaly France'in öldürülmesi için kullanılmış ancak
riskli olduğu gerekçesiyle önceleri sadece suçlular üzerinde kullanılırken
sonraları sadece ağır suç işlemiş kişiler için kullanılmıştır. Kısmî olarak da
vatana ihanet suçu işlemiş kişiler için kullanılırdı. Bu ceza çeşidi Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesince "kullanım maksadını aştığı" gerekçesi ile
17 Kasım 1982'de Avrupa Senatosunca kaldırılmıştır.
1947 - Bulgaristan Partisi Lideri
Nikola Petkov asıldı.
1950 - Diyarbakırlı Şeyh Baha Uluğ
Efendi vefat etti. Diyarbakır’ın velilerinden sayılan Şeyh Baha Ulağ Efendi
Hazretleri müftüzadelerden Fazıl Efendi’nin oğludur. Aile 450 yıl Diyarbakır’da
yerleşik bir ailedir. Bu aileden 7 kişi müftülük yaptığından Müftüzadeler diye
lakaplandırılmıştır. Diyarbakır’a ilk gelen dedeleri Dağkapı’nın şehir içi
tarafından sağ yanında bulunan iki mezardan biri olan Şiyh Muhammed
Mazendari’idir. Mazendaeran İran’ın bir bölgesidir. Şeyh Baha Uluğ, Rufai Şeyhi
Fehmi Efendi’den hilafet almıştır.
1954 - Doğu Almanya polisi, 400
kişiyi, Amerika Birleşik Devletleri ajanı olmak iddiasıyla tutukladı.
1955 - Pakistan, CENTO'ya resmen
katıldı. CENTO’nun önceki adı: Bağdat Paktı (1955-1958), Türkiye, İran, Irak,
Pakistan ve Birleşik Krallık arasında, Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu'da nüfuz
kurmasını önlemeye yönelik olarak kurulan güvenlik ve savunma örgütü. Şubat
1955'te Bağdat Paktı adıyla kurulmuş, 1958'de Irak'ın pakttan çekilmesi üzerine
ABD'nin de dahil olduğu yeni bir antlaşma yapılmıştır.1979'da önce İran'ın
ardından da Pakistan'ın çekilmesiyle CENTO'nun varlığı sona erdi. 27 Mayıs
1960'ta işlevine son verilen II. TBMM binası 1961-1979 yılları arasında
CENTO'nun son genel merkezi olarak kullanılmıştır.
1961 - THY'nin Kıbrıs-Adana-Ankara
seferini yapan Tay uçağı, Etimesgut Havaalanı yakınlarında Karanlıktepe'ye
çarparak düştü, 28 kişi öldü.
1971 - Altın Koza Film Festivali'nde
sonuçlar açıklandı Yılmaz Güney tüm ödülleri aldı.
1973 - 18 yıl önce iktidardan darbeyle
düşürülen Juan Peron, Arjantin'de yeniden devlet başkanı seçildi.
1975 - Lice son 24 saat içinde 102
artçı deprem ile tekrar sallandı. Yarı hasarlı evler de yıkıldı. Bir süre önce
Diyarbakır’ın Lice ilçesini yerle bir eden şiddetli depremin ardından gelen
artçılar da tehlike saçtı ve hasarlı evler de yıkıldı. Artçı sarsıntıların
devam etmesi üzerine ilçenin boşaltılması kararı alındı.
1987 - Irak savaş uçakları Hakkari'nin
Çukurca ilçesi Narlı köyünü bombaladı; 3 kişi öldü,18 kişi yaralandı.
1993 - Michael Jackson Türkiye'de
konser verdi.
1996 - Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza
Kanunu'nun, evli erkeğin zinasına ayrıcalık tanıyan maddesini iptal etti.
1996 - Çetin Emeç ve Turan Dursun
cinayetlerinin sanığı diye lanse ettirilen ve şaibeli bir soruşturmanın
ardından tutuklanan İrfan Çağırıcı, İstanbul DGM’de yargılanmaya başlandı.
İşkence altında alınan ifadeler mesnet yapılıp İrfan Çağrıcı ve arkadaşlarına ağırlaştırılmış
müebbet hapis cezası verilecekti.
1997 - Cezayir'de köy basan karanlık
güçler 200 kişiyi katletti, 100 kişi de yaralandı. İslam’a ve Müslümanlara
savaş açmış devletin derin güçleri, kirli bir savaş stratejisi yürütmekte ve
büyük bir hunharlıkla gerçekleştirdikleri bu tür katliamları İslami güçlere mal
etmeye çalışmakta idi.
1998 - Derin devletin ve İstihbaratın
çeşitli amaçlarla kullandığı mafya liderlerinden Alaattin Çakıcı ile Devlet
Bakanı Eyüp Aşık arasındaki telefon görüşme bandının gazete ve TV’lerde
yayınlanması kamuoyunda bomba etkisi yaptı.
1999 - Abdullah Öcalan, bir açıklama
yaparak, bir grup PKK’lının Türkiye'ye gelip teslim olmasını istedi. PKK ve
BDP, teslim olma eylemini bir gövde gösterisine dönüştürme yoluna gidince
Devlet için de fırsat doğmuş ve silahların bırakılması adına başlayan süreç
fiyaskoyla sonuçlanmıştı.
23 Eylül'de Doğan Ünlüler
MÖ 63 - Augustus, Roma İmparatoru (ö.
14)
1915 - Clifford Shull, ABD'li fizikçi
ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 2001)
1916 - Aldo Moro, İtalya Başbakanı
(kaçırılarak öldürüldü) (ö. 1978)
1920 - Mickey Rooney, sinema oyuncusu
(ö. 2014)
1926 - John Coltrane, ABD'li caz
yorumcusu (ö. 1967)
1932 - Ray Charles, ABD'li şarkıcı (ö.
2004)
1938 - Romy Schneider, oyuncu (ö.
1982)
1943 - Julio Iglesias, İspanyol
şarkıcı
1949 - Bruce Springsteen, ABD'li
müzisyen
1956 - Paolo Rossi, İtalyan futbolcu
1974 - Matt Hardy, ABD'li profesyonel
güreşçi
1980 - Şahin İmranov, Azeri boksör
1983 - Kolera, Türk rapçi
1985 - Ali Yörenç, Türk oyuncu
1989 - Hira Tekindor, Türk tiyatro ve
kısa film yönetmeni, çevirmen
23 Eylül'de Ölen Ünlüler
79 - Linus, Papa. Roma'nın Petrustan
sonraki ikinci piskoposu
1835 - Vincenzo Bellini, İtalyan
besteci (d. 1801)
1870 - Prosper Merimee, Fransız
romancı (d. 1803)
1896 - Ivar Aasen, Norveçli şair (d.
1813)
1939 - Sigmund Freud, Avusturyalı
ruhbilimci ve filozof (d. 1856)
1944 - Jakob Schaffner, İsviçreli
romancı (d. 1875)
1951 - Yörük Ali Efe, Kurtuluş Savaşı
kahramanı (d. 1895)
1967 - Ali Sami Boyar, Türk ressam (d.
1880)
1969 - Taylan Özgür, THKO
kurucularından (d. 1948)
1970 - Bourvil, Fransız aktör, şarkıcı
(d. 1917)
1973 - Pablo Neruda, Şilili şair (d.
1904)
1981 - Chief Dan George, Kanadalı
aktör, Kızılderili reisi (d. 1899)
1987 - Bob Fosse, ABD'li koreograf,
film yönetmeni (d. 1927)
2007 - Ali Kemal İskender, tiyatro,
sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
2009 - Ertuğrul Osman Osmanoğlu,
Osmanlı Hanedan Reisi (d. 1912)
23 Eylül Özel Hafta Gün ve Günler
Güneşin Terazi burcuna girmesi-
Sonbaharın başlangıcı.
Ekinoks (gece ve gündüzün eşitliği) İlkbahar
Ekinoksu (Güney Yarım Kürede) Sonbahar Ekinoksu (Kuzey Yarım Kürede)





