1993 yılında yaşanan ve kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen Madımak Oteli’nin yakılması ile ilgili davada önemli bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi, yıllardır hukuksuz ve delilsiz bir şekilde tutuklu bulunan 17 kişinin tahliye edilmesine imkan tanıyan bir karara imza attı. Adalet arayışının devam ettiği bu davada, süreç içinde sağlık koşulları sebebiyle tahliye edilenler hariç bugüne kadar 23 vatandaş tutuklu bulunuyordu.
Sivas Davası tahliye kararı nasıl alındı?
Yunis Karataş isimli Sivas Davası tutuklusu, Sivas İnfaz Hakimliği'nin koşulu sağlık verme hükümlerinden faydalanamayacağı yönündeki kararına karşılık bireysel başvuru hakkını kullanarak Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
Anayasal Mahkemesi Karataş’ın başvurusunu değerlendirerek, Karataş’ın “terör suçlusu” sayılamayacağına ve koşullu salıverme hükümlerinin uygulanması gerektiğine karar verdi. Bu kararın ardından, Madımak Oteli’nin yakılması ile ilgili davada ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırılan 23 kişiden 17’sinin tahliye edilmesine karar verildi.
Sivas Davası Nedir?
Sivas Katliamı, Sivas Olayları, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas'ta düzenlenen Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin amacı ve mahiyeti bir türlü aydınlatılamayan bir grup tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak ölümü ile sonuçlanan olaylardır. Olayın İslami kesimler ile seküler yaşamı savunanlar arasında bir kutuplaştırma ve çatışma oluşturmaya yönelik planlandığı tahmin ediliyor. Nitekim bu olaydan 3 gün sonra bu kez Erzincan ilinin Kemaliye ilçesine bağlı Başbağlar köyünde PKK eliyle 33 köylü öldürülmüş ve ardından kimi çevreler ce Başbağlar Katliamı’nın Madımak’ın intikamı olduğu sık sık dile getirilmişti.
PKK lideri Abdullah Öcalan, olaydan habersiz olduğunu ve olayın sorumlusunun Dr. Baran kod adlı bir PKK sorumlusu olduğunu ifade ederek, katliamı PKK'nın düzenlediğini kabul etmişti.
Madımak Olayı’ndan bir gün sonra 33 kişi gözaltına alındı. Daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190'a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124'ü hakkında "laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma" suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda "Sivas Davası" olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No.'lu Devlet Güvenlik Mahkemesinde 21 Ekim 1993 günü yapıldı. 26 Aralık 1994'te karara bağlanan dava sonucunda 22 sanık hakkında on beşer yıl, 3 sanık hakkında onar yıl, 54 sanık hakkında üçer yıl, 6 sanık hakkında ikişer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.
Müdahil avukatlar, Devlet Güvenlik Mahkemesinin kararını "taraflı, hukuka ve adalete aykırı" olarak niteleyerek ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, katliamın "Cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu" belirterek Devlet Güvenlik Mahkemesinin kararını esastan bozdu. Ankara 1 No.'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Yargıtayın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı.
28 Kasım 1997'de açıklanan kararda, 33 sanık Türk Ceza Yasası'nın 146/1 maddesine göre idama ve 14 sanık da 15 yıla kadar değişen hapis cezasına mahkûm edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 24 Aralık 1998'de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu. Şubat 1999 tarihinde usul eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000'de 33 sanık Devlet Güvenlik Mahkemesince yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çevrildi.
Sanıkların avukatlığını üstlenenler arasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti.[23] Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Partisi üyesi ve yöneticisi olması eleştiri konusu oldu. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AK Parti ve Saadet Partisine katıldılar ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu. 26 kişilik bu listede biri bakan olmak üzere 4 AK Parti milletvekili de bulunmaktadır.
Geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33'e düştü. Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclisi üyesi Cafer Erçakmak ve Yargıtayın 1997'deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise hâlen yakalanamamıştır. Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı 13 Mart 2012 tarihinde zaman aşımından düşürülmüştür.
Sivas Davası, İstiklal Mahkemeleri sonrasında tek bir davada bu kadar çok idam cezasının verildiği ilk davadır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikinci kez af yetkisini kullanarak katliamın bir asli faili olan Hayrettin Gül'ün ömür boyu hapis cezasını kaldırdı.
