Mahmut Gazi Yaşargil, dünyaca ünlü beyin cerrahıdır ve modern nöroşirürjinin öncülerinden biri olarak kabul edilmektedir. 6 Temmuz 1925 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesinde doğmuştur. Babası öğretmen, annesi ev hanımıdır. Çocukluk ve ilk öğrenim yıllarını Diyarbakır’da geçirmiş, lise eğitimini Ankara Erkek Lisesi’nde tamamlamıştır.
Gazi Yaşargil, 1943 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girmiş, burada tıp eğitimine başlamıştır. 1949 yılında tıp doktoru unvanını aldıktan sonra beyin cerrahisi alanına yönelmiş ve eğitimine yurt dışında devam etmiştir. 1950’lerin başında İsviçre’ye giderek Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Kliniği’nde Prof. Hugo Krayenbühl’ün yanında çalışmaya başlamış, burada uzun yıllar hem eğitim almış hem de akademik çalışmalar yürütmüştür.
Yaşargil’in dünya tıbbına en büyük katkısı, mikronöroşirürji alanındaki devrim niteliğindeki çalışmalarıdır. Mikroskop altında beyin ameliyatı yapma tekniğini geliştirerek beyin damar hastalıklarının ve tümörlerinin tedavisinde çığır açmıştır. 1967 yılında geliştirdiği mikrocerrahi teknikleri, beyin anevrizmaları ve damar tıkanıklıklarının tedavisinde başarı oranını önemli ölçüde artırmıştır. Bu teknikler, kısa sürede tüm dünyada uygulanmaya başlanmıştır.
1973 yılında Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Kliniği’nin direktörü olmuş ve burada binlerce ameliyat gerçekleştirmiştir. Öğrencileri arasında dünyanın birçok ülkesinden beyin cerrahları yer almış, Yaşargil’in geliştirdiği yöntemler “Zürih Okulu” olarak anılmıştır. 1990 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne giderek Arkansas Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde görev yapmış, eğitim ve cerrahi çalışmalarına burada da devam etmiştir.
1999 yılında Amerikan Beyin Cerrahları Derneği tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” seçilen Gazi Yaşargil, bu unvanla modern nöroşirürjinin en önemli isimlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Çalışmaları sayesinde beyin cerrahisinde ölüm oranları büyük ölçüde azalmış, özellikle damar hastalıklarının tedavisi daha güvenli hale gelmiştir.
Yaşargil, bilimsel kariyeri boyunca birçok kitap ve makale yayımlamış, mikronöroşirürji alanında kullanılan özel cerrahi aletlerin geliştirilmesine katkı sağlamıştır. Bugün hâlâ tıp dünyasında onun adıyla anılan pek çok teknik ve cihaz bulunmaktadır.
Emekli olduktan sonra da bilimsel çalışmalara katkı sunmayı sürdüren Gazi Yaşargil, yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada tıbbın gelişimine yaptığı katkılarla saygı gören bir isimdir. Türk tıbbının uluslararası alandaki en büyük gurur kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir.
