Hârezmî, İslam dünyasının yetiştirdiği en önemli bilim insanlarından biridir ve cebir ilminin kurucusu olarak kabul edilir. Tam adı Ebu Abdullah Muhammed bin Musa el-Hârezmî’dir.
Hârezmî, yaklaşık 780 yılında Harezm (günümüzde Özbekistan sınırları içinde, Hive/Khiva çevresi) bölgesinde doğmuştur. Eğitimini Bağdat’ta sürdürmüş ve Abbasi Halifesi Me’mun döneminde kurulan Beytü’l-Hikme (Bilgelik Evi)’nde çalışmıştır. Burada matematik, astronomi, coğrafya ve mantık alanlarında önemli eserler vermiştir.
En ünlü eseri “El-Kitâb el-Muhtasar fî Hisâb el-Cebr ve’l-Mukâbele” adlı kitaptır. Bu eserle cebiri bağımsız bir bilim dalı hâline getirmiştir. “Cebir” kelimesi bu eserde geçen el-cebr teriminden gelmektedir. Aynı zamanda Batı dillerindeki “algoritma” kelimesi de Hârezmî’nin isminden (Algoritmi) türemiştir.
Hârezmî, Hint-Arap rakam sistemini ve sıfır (0) kavramını İslam dünyasına ve daha sonra Avrupa’ya tanıtan bilim insanı olmuştur. Bu katkı, modern matematiğin ve bilgisayar biliminin temelini oluşturmuştur.
Astronomi alanında da çalışmalar yapmış; Zîc es-Sindhind adlı eseriyle gezegenlerin ve yıldızların hareketlerini incelemiştir. Coğrafya alanında ise “Kitâbü Sûretü’l-Arz” adlı çalışmasında dünya haritaları çizmiş, şehirlerin ve bölgelerin koordinatlarını belirlemiştir.
Hârezmî’nin yaklaşık 850 yılında Bağdat’ta vefat ettiği kabul edilir. Onun çalışmaları yüzyıllar boyunca hem İslam dünyasında hem de Avrupa’da temel başvuru kaynakları olmuş; matematik ve bilimin gelişimine kalıcı katkılar sağlamıştır.
