Akraba ilişkilerinden ticarete, yaşam tarzından aile
yapısına her şeyin değiştiği günümüzde, insanlar eski günlerin güzelliklerini
yad ederek eski bayramları özlemle anıyor.
Bozulan insani ilişkilerin yanı sıra ekonomik durumun da kötüye gitmesinden dert yanan Batmanlı vatandaşlar hem kendilerine hem de çevrelerine gönüllerinden geçen bayramı yaşatamamaktan yakındılar.
Mehmet Yıkıcı
Batman’da 40 senedir esnaflık yaptığını ve her yıl bir
önceki yılı aradıklarını söyleyen Mehmet Yıkıcı isimli esnaf “40 senedir
Batman'da Cumhuriyet Meydanında yazın şerbet satıyorum, kışın da kestane pişirip
satıyorum. Batman'da artık bayram alışverişlerinde ciddi bir değişim görüyorum.
İnsanlar eskiden istediklerini alabilecek ekonomik güce sahiptiler fakat şimdi görüyorsunuz,
meydanda bir kalabalık var; eskiye nazaran daha az da olsa. Yine de bir
kalabalık var ama istediklerini alamıyorlar. Çünkü ihtiyaçlarını ve isteklerini
almaya güçleri yetmiyor. Zengin için değişen bir durum yok. Onlar da istediğini
alma rahatlığı var. Allah fakirlerin de yardımcısı olsun. Millet gidip geliyor
ama ıvır zıvır, basit şeylerden başka bir şey alabilen yok.” dedi.
Ekonomik sıkıntılardan kendilerinin de etkilendiğini belirten Yıkıcı, “Bizim şerbet satışlarımız bile bu durumdan etkilenmiş. Eskiden bayram öncesinde yoğunluk yaşanan günlerde günde 4-5 termos şerbet satardık. Şimdi ise günde bir tane bile bitmiyor. Şerbetin ilaç olduğunu, şifa olduğunu herkes biliyor için artık bir bardak şerbet içmek bile lüks olmuş.” ifadelerini kullandı.
Servet Çetiz
“Eskiye özlem duyuyoruz”
Eski bayramlarla yeni bayramlar karşılaştırıldığında genelde eski bayramların özlendiğini belirten Servet Çetiz isimli vatandaş, “Yeni bayramların daha güzel olması temennisiyle hep eskiye hasret duyulur. İnsanlar, bayramlarda birbirleriyle bir şeyler paylaşmak, bir birliktelik oluşturmak isterler. Eski insanların samimiyeti, konu komşu ilişkileri her zaman hasret duyulan konulardır.” dedi.
Ahmet Kaya
“İnsanlar sadece kendini düşününce herkes yalnız kaldı”
Elma Sokağında 35 yıldır esnaflık yaptığını söyleyen Ahmet Kaya isimli esnaf ise bayram ile ilgili duygularını şöyle dile getirdi: “Eski bayramların alameti dahi kalmamış. Ben 35 yıllar burada esnafım. Eski bayramlarda buradan geçilemezdi kalabalıktan. Ama şimdi sanki hiç bayram yokmuş gibi sıradan bir şekilde geçiyor günler. Artık insanların alım gücü yok. Piyasada biraz da keyiflik var. Zaten alım gücü olmayan insanların karşısına bir de herkesin kendi kafasına göre fiyat yükselttiği bir durum çıkmış. Tüm sektörler için bu söz konusu. Giyimciden ayakkabıcıya, manavdan kasaba kadar her yerde insanlar bu keyfiyetin sıkıntısını yaşıyor. İnsanlar artık ağız tadıyla bayram alışverişi yapamıyor. Yetkililerin buna bir el atması lazım. Serbest Piyasa Ekonomisi diye bir şey var. Bunun sayesinde herkes istediğini yapıyor. Denetim yok, vicdan yok, merhamet yok. Sonra ‘nerede eski bayramlar’ diyoruz.”
Abdulhamit Acar
“Bayram alışverişi çok düşük”
Bayram alışverişlerinde eski canlılığın kalmadığını belirten Abdulhamit Acar isimli esnaf da “Bayram ticareti hiç iyi değil. Geçen bayramları özlüyoruz. Eski bayramlar coşkuyla geçiyordu. Şu anki bayramlar ise maalesef hem ticaret olarak hem de bayram olarak eskilerin yerini tutmuyor. Eskileri özlemle arıyoruz. Ticaret olarak kendi açımdan söyleyeyim ekonomik ve iş olarak maalesef çok kötü. Eski bayramları da gördüğüm için her açıdan eski bayramlar gibi olmuyor. İşler çok düşük.” ifadelerini kullandı.
Zahit Adıgüzel
Ramazan Bayramı’nda işlerinin bu bayrama göre nispetle daha iyi olduğunu söyleyen Zahit Adıgüzel isimli esnaf ise şöyle konuştu: “Geçen senenin Kurban Bayramı’na göre yarı yarıya işler düşmüş durumda. Sebebi de bütün vatandaşlar Ramazan Bayramı’nda ihtiyaçlarının hepsini aldılar. Ben buna bağlıyorum. Eski bayramlarda komşular arasında bayramlaşmalara gidiyorduk, ziyaretlere gidiyorduk. Şimdi ise öyle bir şey yok. Artık akrabaların evine bile gidilmiyor."
Enes Can
“Bayram Kültürü Giderek Kayboluyor”
Halkın ekonomik olarak çok zor durumda olduğunu ve bu sebeple alışveriş yapamadığını ifade eden Enes Can isimli vatandaş, “Artık eski bayramlar diye bir şey yok. Milletin cebinde para yok ki alışveriş yapsın. Adamın cebinde 2 bin lira var. Neye yetecek, kime yetecek, ne alacak? Çocuğuna bir şeyler alıyor bin lira. Eski bayramlarda çocuğunun bütün alışverişini 100 liraya tamamlayabiliyordun. Yani eski bayramlardan eser yok. Bayram çocuklara var ama büyüklere yok. Gidin bir birinizden helallik isteyin ama bayramı çocuklar yaşasın. Bayram çocuklara tek var. Biz de ya hasta ziyareti veya ölü ziyareti veya büyüklerimizin yanına gidiyoruz. Bizim için bayram budur. Keşke çocuk olsaydık.” dedi.
Hasan Bulat
Bayramlarda artık aile ilişkilerinin de hatırlanmadığını
söyleyen Hasan Bulat ise bayram hakkında şunları söyledi: “Eski bayramlarda
hoşgörü vardı. Toplum ve aileler arası ilişkiler iyiydi. Artık o da kalmadı. Artık
kimse kimseyi ziyaret etmiyor. Millet başka yerlere tatile gidiyor. İnsanlar arasındaki
ilişkiler sıfır. Yine bizim toplumumuzda, Batmanımızda elhamdülillah nispeten daha
iyi. Diğer şehirlere göre çok daha iyi. Batıya doğru gittikçe azalıyor. Buralar
elhamdülillah yine de idare ediyor.”
MUSTAFA KAYNAK
