İklim Kanunu'nun Temel Maddeleri Nelerdir?
Yeni İklim Kanunu, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele stratejilerini ve hedeflerini yasal bir çerçeveye oturtuyor. Kanunun temel maddeleri arasında şunlar öne çıkıyor:
- Net Sıfır Emisyon Hedefi: Kanun, Türkiye'nin 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşma taahhüdünü yasal zemine oturtuyor. Bu, sera gazı salımlarının dengeye getirilmesi ve salımların olabildiğince azaltılarak kalanının yutak alanlar (ormanlar, okyanuslar vb.) tarafından absorbe edilmesi anlamına geliyor.
- Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Kurulması: Kanun, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik piyasa bazlı bir mekanizma olan Emisyon Ticaret Sistemi'nin (ETS) kurulmasını öngörüyor. Bu sistemle, belirlenen sektörlerdeki büyük kirleticilerin salım kotası alması ve bu kotaların ticaretini yapması hedefleniyor. Fazla emisyon salımı yapanlar ek kota almak zorunda kalırken, emisyonunu azaltanlar ellerindeki kotayı satarak gelir elde edebilecek.
- Ulusal Emisyon Azaltım Hedefleri: Kanun, 2030 yılı için ulusal emisyon azaltım hedeflerinin belirlenmesini ve periyodik olarak güncellenmesini zorunlu kılıyor. Bu hedefler, farklı sektörler (enerji, sanayi, ulaştırma, tarım vb.) bazında detaylandırılarak uygulanacak.
- Uyum Politikaları ve Eylem Planları: İklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamak amacıyla ulusal ve sektörel uyum politikaları ile eylem planlarının hazırlanması ve uygulanması kanunla güvence altına alınıyor. Bu, iklim değişikliğinin tarım, su kaynakları, sağlık, altyapı gibi alanlarda yaratacağı olumsuz etkileri minimize etmeyi amaçlıyor.
- Yeşil Finansman Mekanizmaları: Kanun, iklim değişikliğiyle mücadele ve yeşil dönüşüm projeleri için finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesini ve teşvik edilmesini hedefliyor. Yeşil tahviller, karbon vergisi gelirleri ve uluslararası iklim fonlarına erişim gibi mekanizmalar üzerinde durulacak.
- İklim Değişikliği Veri ve İzleme Sistemi: Sera gazı envanterinin düzenli olarak tutulması, emisyonların izlenmesi ve iklimle ilgili verilerin şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılması için bir sistem kurulması öngörülüyor.
- Farkındalık ve Kapasite Geliştirme: Kanun, iklim değişikliği konusunda toplumun genelinde farkındalığın artırılması, eğitim programlarının düzenlenmesi ve ilgili kurumların kapasitesinin geliştirilmesi gibi maddeleri de içeriyor.
İklim Kanununun Türkiye İçin Olası Olumsuzlukları Nelerdir?
Her ne kadar iklim kanunu, uzun vadede çevresel ve ekonomik faydalar vaat etse de, kısa ve orta vadede Türkiye için bazı olumsuzlukları da beraberinde getirebilir:
- Sanayi ve Enerji Sektöründe Maliyet Artışı: Özellikle enerji yoğun sektörler ve fosil yakıtlara bağımlı sanayiler için emisyon azaltım hedefleri ve karbon fiyatlandırması, üretim maliyetlerini artırabilir. Emisyon Ticaret Sistemi'ne geçiş, bazı şirketler için ek maliyetler ve rekabet dezavantajları yaratabilir.
- Enerji Fiyatlarında Potansiyel Artış: Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş süreci, başlangıçta bazı enerji altyapı yatırımları gerektirecek ve bu da kısa vadede enerji fiyatlarında dalgalanmalara yol açabilir.
- Bazı İstihdam Kayıpları: Fosil yakıt tabanlı sektörlerde faaliyet gösteren bazı işletmelerin dönüşüm sürecinde küçülmesi veya kapanması, bu sektörlerde çalışanlar için istihdam kayıplarına neden olabilir. Ancak bu durum, yeşil sektörlerde yeni istihdam alanlarının yaratılmasıyla dengelenebilir.
- Kısa Vadeli Ekonomik Büyümede Yavaşlama Riski: Yoğun karbonlu sanayilerin dönüşümü ve yeni çevresel standartlara uyum, kısa vadede ekonomik büyüme hızını etkileyebilir. Ancak bu, uzun vadede daha sürdürülebilir ve rekabetçi bir ekonomiye geçiş için atılması gereken bir adım olarak görülüyor.
- Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler İçin Uyum Zorlukları: Daha büyük şirketlere kıyasla, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin (KOBİ) yeni iklim düzenlemelerine uyum sağlaması ve gerekli teknolojik dönüşümleri gerçekleştirmesi finansal ve teknik olarak daha zorlayıcı olabilir.
İklim Kanunu Yürürlüğe Girdiği Takdirde Türkiye Hangi Sorumluluklar Altına Girecek?
İklim Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye, ulusal ve uluslararası arenada önemli sorumluluklar altına girecek:
- Paris Anlaşması Hedeflerine Uyum: Kanun, Türkiye'nin Paris Anlaşması kapsamındaki ulusal katkı beyanını (NDC) güçlendirme ve 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda somut adımlar atma sorumluluğunu pekiştirecek. Bu, Türkiye'nin uluslararası iklim rejimindeki konumunu güçlendirecek.
- Sera Gazı Emisyonlarını Azaltma Yükümlülüğü: En önemli sorumluluk, belirlenen hedefler doğrultusunda sera gazı emisyonlarını istikrarlı bir şekilde azaltmaktır. Bu, tüm sektörlerde karbon ayak izini düşürmek için politika ve uygulamaların geliştirilmesini gerektirecek.
- Avrupa Yeşil Mutabakatı'na Uyum: Kanun, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) ile ticaretinde önemli bir rol oynayan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) gibi Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın getirdiği düzenlemelere uyum sağlama sürecini hızlandıracak. Bu sayede Türk ihracatçılarının AB pazarındaki rekabetçiliği korunmuş olacak.
- Düzenli Raporlama ve Şeffaflık: Türkiye, sera gazı envanterleri, azaltım çabaları ve uyum politikaları hakkında ulusal ve uluslararası düzeyde düzenli olarak raporlama yapmak ve bu bilgileri şeffaf bir şekilde paylaşmakla yükümlü olacak.
- Teknolojik Dönüşüm ve Ar-Ge Yatırımları: Kanun, düşük karbon ekonomisine geçiş için teknolojik dönüşümü ve yeşil teknolojilere Ar-Ge yatırımlarını teşvik etme sorumluluğunu beraberinde getirecek.
- Yaptırımlar ve Cezalar: Kanunla birlikte, emisyon hedeflerine uymayan veya çevresel düzenlemelere aykırı hareket eden kişi ve kurumlara yönelik yaptırım ve cezalar da belirlenecek. Bu, yasalara uyumu sağlamak için caydırıcı bir etki yaratacak.
İklim Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede daha proaktif ve sistematik bir yaklaşım sergileyecek. Bu süreç, kısa vadede bazı zorlukları beraberinde getirse de, uzun vadede daha dirençli, sürdürülebilir ve yeşil bir ekonomiye geçiş için kritik bir eşik olarak kabul ediliyor.
Kaynak: HABER MERKEZİ
