Türkiye genelinde yalnız yaşayan bireylerin sayısında yıllık artış devam ederken, Batman dikkat çekici bir “istisna” olarak öne çıkıyor. TÜİK verileri, tek kişilik hane oranı açısından Batman’ın en düşük il olduğunu ortaya koyuyor. İşte çarpıcı veriler ve analiz:
Türkiye’de Aileler Küçülüyor, Tek Kişilik Haneler Artıyor
- Türkiye genelinde ortalama hane halkı büyüklüğü 2008’de 4 kişi iken 2024’te 3,11 kişiye geriledi
- Aynı dönemde yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halkı oranı %14,9’dan %20’ye yükseldi
- 2024 itibarıyla, tek kişilik hane halkı sayısı 5,3 milyonu aşmış durumda
Artışta Nedenler
Global sosyolojik eğilimler (geç evlilik, doğurganlık düşüşü, bireysel yaşam tercihleri) Türkiye’ye de yansıyor. “Yalnız Yaşamın Yükselişi” adlı rapor, tek kişilik hanelerde 2014–2023 arasında neredeyse iki kat artış kaydedildiğini vurguluyor
İllere Göre Tek Kişilik Hane Oranları: Batıda Yüksek, Batman’da Düşük
- En yüksek oranlar:
- Gümüşhane: %31,7
- Tunceli: %29,8
- Giresun: %29,7
- En düşük oranlar:
- Batman: %11,1
- Van: %11,9
- Diyarbakır: %12,3
Batman'ın Gölgesinde: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Batman, Güneydoğu Anadolu’da tek kişilik hane oranının en düşük olduğu illerden biri olarak dikkat çekiyor. Bu, bölgesel kültürel ve aile yapılarının koruyucu rolünü yansıtıyor olabilir
Aile Yapılarının Değişimi: Batman’da “Geniş Aile” Modeli Hâlâ Güçlü
- Türkiye genelinde “çekirdek aile” oranı 2016’da %66,4, 2024’te %63,5’e düştü. Geniş aile oranı ise %16,3’ten %13,3’e geriledi
- En geniş aile oranı %20,3 ile Hakkaride; Batman’da bu oran %18,7 civarında
Batman’daki düşük tek kişilik hane oranı, “geleneksel” geniş aile yapısının güçlü kalmasından kaynaklanabilir.
Gençlik ve Yaşlılık: Sosyal Dayanışma İçin Hem Zorluk Hem Dayanak
- Türkiye’de 65 yaş ve üzeri, tek başına yaşayan yaşlı sayısı 1,75 milyon civarında
- Gençlerde ise 25–29 yaş grubunun yaklaşık %72,6’sı hâlâ aileleriyle yaşıyor
Batman’da güçlü aile bağları, hem genç hem yaşlı bireylerin yalnız kalmasını engelliyor gibi gözüküyor.
Batman ve Türkiye Arasındaki Fark
Batman, Türkiye’de yalnızlığın en az hissedildiği illerin başında geliyor. Tek kişilik hane oranının en düşük noktaya sahip olması, güçlü aile bağlarına işaret ederken, bu yapısal sosyoloji aynı zamanda sosyal dayanışmanın da göstergesi. Ancak modernleşmenin etkileri devam ettiği için bu dinamiklerin gelecekte nasıl şekilleneceği, sosyal politikalar açısından önemli bir tartışma alanı olmaya aday.
