Türkiye İstatistik Kurumu – TÜİK verilerine göre, Batman’ın yıllık ihracat rakamları, özellikle 2020 sonrası dönemde belirgin bir yükseliş trendine girerek tarihi rekor seviyelere ulaştı. Bu sessiz devrim, Batman'ın sadece petrol ve enerji kimliğiyle anılan bir şehir olmaktan çıkıp, sanayi ve üretim gücünü uluslararası pazara taşıyan bir oyuncu olduğunu kanıtladı. 2013'te 40 milyon dolar seviyesinde olan ihracat, 2025'te 180 Milyon Doları Aşarak 12 Yılda 4 Kattan Fazla Büyüdü.
İthalat Ve İhracatta İstikrarlı Büyüme
2013 yılında mütevazı bir başlangıç yapan Batman'ın dış ticaret karnesi, 2025 itibarıyla bölgesel bir güç gösterisine dönüştü. İhracatın istikrarlı büyüme hızı, kentin yerel üreticileri ve sanayicileri için yeni bir umut kaynağı oldu. Diğer Güneydoğu illeriyle karşılaştırıldığında, Batman'ın ortalama yıllık ihracat artış yüzdesi, bölge ortalamasının üzerinde seyretti. Örneğin, 2020'de 75 milyon dolar olan ihracat, pandeminin etkisine rağmen 2021'de 110 milyon dolara sıçrayarak, yerel yönetimlerin ve ticaret odalarının koordineli çalışmalarının başarısını yansıtıyor. Bu rakamlar, Türkiye'nin zorlu küresel koşullara rağmen Anadolu'nun potansiyelini nasıl harekete geçirdiğinin somut bir örneğidir.
Batman’da Denge Oluştu İthalat-İhracat Makası Daralıyor
Batman'ı ekonomik başarı hikayeleri arasında özel bir yere koyan en önemli unsur, ithalat ve ihracat dengesini büyük ölçüde koruyabilmesi oldu. Türkiye'nin genel dış ticaretinde ithalatın ihracatı karşılama oranının düştüğü bir tabloda, Batman, 2025 verilerinde bu makası başarıyla daralttı. 2015'te yaklaşık 50 milyon dolar olan ithalat rakamı ile 48 milyon dolar olan ihracat rakamının birbirine ne kadar yakın olduğu görülmektedir. Hammadde ve ara malı ithalatındaki kontrol ve nihai ürün ihracatındaki artış stratejisi sayesinde, şehrin dış ticaret açığı, Türkiye ortalamasının çok altında kalarak sürdürülebilir bir büyümenin temelini attı.
TÜİK verilerine göre Batman’da ithalat kalemlerinin büyük ölçüde üretime yönelik ara mallardan oluştuğu görülüyor. Bu yapı, Batman ekonomisinin ithal girdiyi tüketim yerine, yüksek katma değerli ürüne dönüştürme kapasitesine sahip olduğunu kanıtlıyor. Türkiye'nin genelinde, 2025 yılının Ocak-Eylül döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı %74,9 iken, Batman'ın bu oranı daha disiplinli tutması, yerel üretimin dışa bağımlılığının azaldığının en güçlü göstergesidir. İthalat rakamının 2025'te 165 milyon dolar seviyesinde kalması, ihracatın 180 milyon dolar bu rakamı geçtiği anlamına geliyor; bu da Batman'ın dış ticaret fazlası verdiği anlamına gelmektedir.
Bölgesel Güç Yarışı: Türkiye Ortalaması ve Mega Şehirlerle Kritik Fark
Elbette, Batman'ın ihracat rakamları henüz mega sanayi merkezleriyle kıyaslanabilir düzeyde değil. Örneğin, Türkiye genelinde 2025 Eylül ayında İstanbul 4.5 milyar dolar, Kocaeli ise 2.8 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirmiştir. Ancak asıl çarpıcı nokta, büyüme hızı ve bölgesel konumu itibarıyla elde ettiği başarıdır. Güneydoğu'da yer alan bazı komşu iller, 2025'te 100 milyon dolar seviyesinde kalırken, Batman'ın 180 milyon dolar seviyesine ulaşması, bölgedeki sanayi çeşitliliğini ve rekabet gücünü artırdığını gösteriyor.
Karşılaştırmalı verilerde, Batman'ın ihracatının, özellikle tarıma dayalı sanayi ürünleri ve petro-kimya türevleri gibi niş alanlarda uzmanlaştığı görülmektedir. Türkiye'nin toplam ihracatının 2025'in ilk dokuz ayında 200 milyar doları geçtiği dikkate alındığında, Batman'ın bu büyük pastadaki payını hızla artırması, kentin stratejik sektörlere odaklanma yeteneğinin bir sonucudur. Yıl bazlı büyümede yakalanan ivme, Batman'ı Anadolu'nun en hızlı yükselen ilk 10 ili arasına sokarak, lojistik ve altyapı eksikliklerine rağmen başarının yakalanabileceğini kanıtlamıştır.
Sürdürülebilir Büyümenin Yol Haritası: 2025 ve Ötesi
Batman Esnaf Sanayi Odası ve Batman Ticaret ve Sanayi Odası yetkilileri, bu başarının arkasındaki temel dinamikleri; yeni Organize Sanayi Bölgeleri'nin (OSB) doluluk oranının artması, genç ve dinamik işgücünün etkin kullanımı ve uluslararası pazarlara yönelik özel teşvik programları olarak açıklıyor. Kentin önümüzdeki dönemdeki hedefi, ihracatta yakalanan ivmeyi daha da güçlendirerek, ithalat bağımlılığını azaltacak yerli ve milli üretim hamlelerine hız vermektir. Özellikle tekstil ve hazır giyim sektöründe 2023'te 145 milyon dolar olan ihracatın, 2025'te artarak devam etmesi beklenmektedir.
Batman, 2013-2025 dönemine ait dış ticaret verileriyle, ekonomik potansiyeli yüksek, dengeli ve istikrarlı bir şehir imajı çizmektedir. Bu başarı, sadece Batman'ın değil, tüm Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin ekonomik dönüşümünün bir simgesidir. Türkiye'nin 2025 yılı Eylül ayı ihracat rekoru kırdığı bir dönemde, Batman'ın dış ticarette net fazlalık verme potansiyeli, ülke hedeflerine ulaşmada Anadolu'nun ne kadar kilit bir rol oynadığını bir kez daha kanıtlamıştır. Batman, geleceğin küresel ticaret yollarında kendine sağlam bir yer edinme yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.
