Genel olarak:
-
Hafif ve Yaygın Yan Etkiler (Mide-Bağırsak Sorunları):
- Mide bulantısı, ishal, karın ağrısı, gaz, iştahsızlık gibi sindirim sistemi yan etkileri en sık görülenlerdir.
- Bu tür yan etkiler genellikle antibiyotik kullanımı sırasında ortaya çıkar ve tedavi bittikten kısa bir süre sonra, yani birkaç gün içinde kaybolur.
- Bağırsak florasının dengesi bozulduğu için bu tür sorunlar ortaya çıkar. Probiyotik kullanımı bu yan etkileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
-
Alerjik Reaksiyonlar:
- Deri döküntüleri, kaşıntı, kurdeşen (ürtiker) gibi hafif alerjik reaksiyonlar genellikle antibiyotik kullanımı sırasında başlar ve ilaç kesildikten sonra birkaç gün içinde kendiliğinden geçebilir.
- Ciddi alerjik reaksiyonlar (anafilaksi): Nefes darlığı, boğazda şişlik, yüz ve dudaklarda şişme, bayılma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektirir ve belirtiler müdahale edilmezse hızla kötüleşebilir. Tedavi ile birlikte belirtiler hızla düzelir.
-
Mantar Enfeksiyonları:
- Antibiyotikler bağırsaktaki iyi bakterileri de öldürdüğü için, vücutta mantar (özellikle Candida) enfeksiyonlarının (oral pamukçuk, vajinal mantar enfeksiyonları) gelişme riskini artırır.
- Bu tür enfeksiyonlar antibiyotik tedavisi bittikten birkaç gün veya hafta sonra ortaya çıkabilir ve özel bir antifungal tedavi ile giderilmesi gerekebilir.
-
Daha Nadir ve Ciddi Yan Etkiler:
- Karaciğer veya böbrek fonksiyon bozuklukları: Bazı antibiyotikler (özellikle uzun süreli ve yüksek doz kullanımlarda) karaciğer veya böbrekler üzerinde toksik etki gösterebilir. Bu yan etkilerin geçme süresi, hasarın ciddiyetine ve kişinin iyileşme kapasitesine bağlı olarak haftalar hatta aylar sürebilir. Nadiren kalıcı hasar da bırakabilir.
- Tendinit veya Tendon Rüptürü (Florokinolonlar ile): Florokinolon grubu antibiyotikler (örn. siprofloksasin, levofloksasin) nadiren tendon iltihabına (tendinit) veya tendon yırtılmasına neden olabilir. Bu yan etkiler ilacın kesilmesinden sonra bile haftalar veya aylar boyunca devam edebilir, hatta kalıcı olabilir. Özellikle karıncalanma, uyuşma, kas veya eklem ağrıları gibi belirtiler varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
- Clostridioides difficile (C. difficile) Enfeksiyonu: Antibiyotik kullanımı sonrası bağırsakta C. difficile bakterisinin aşırı üremesi sonucu şiddetli ishal, karın ağrısı ve ateşe neden olan ciddi bir enfeksiyondur. Bu durum antibiyotik tedavisi bittikten haftalar veya aylar sonra bile ortaya çıkabilir ve özel bir tedavi gerektirir.
Özetle:
- Çoğu hafif yan etki, antibiyotik tedavisinin kesilmesinden sonra birkaç gün içinde geçer.
- Ciddi veya nadir yan etkiler daha uzun sürebilir ve derhal tıbbi müdahale gerektirebilir.
- Eğer antibiyotik kullanırken veya kullandıktan sonra endişe verici herhangi bir yan etkiyle karşılaşırsanız, hemen doktorunuza veya eczacınıza danışmalısınız. Kendi kendinize ilaç kesmek veya tedaviye devam etmek yanlış sonuçlar doğurabilir. Doktorunuz, yan etkinin ciddiyetine göre antibiyotiği değiştirebilir, dozu ayarlayabilir veya ek tedaviler önerebilir.
Muhabir: Batman Rehber
