AFAD 2025 Deprem Haritası Yenilendi: Tüm Gözler Tehlike Kuşaklarında
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 2025 yılına ait Türkiye Deprem Tehlike Haritası’nı kamuoyuyla paylaştı. Güncellenen harita, Türkiye’deki aktif fay hatlarını, sismik tehlike bölgelerini ve risk derecelerini şehir şehir ortaya koyarken, özellikle Batman gibi bugüne kadar “nispeten güvenli” sayılan birçok ilin artık riskli kuşakta yer alması dikkat çekti.
Harita yalnızca teknik bir belge değil; yapı güvenliği, şehir planlaması, afet bilinci ve kamu farkındalığı açısından önemli bir uyarı niteliği taşıyor.
Batman Artık 2. Derece Deprem Riski Taşıyor
Uzun yıllardır düşük risk grubunda yer aldığı düşünülen Batman, AFAD’ın yeni verilerine göre artık Türkiye’nin orta-yüksek riskli bölgeleri arasında yer alıyor. Doğu Anadolu Fay Hattı’na olan yakınlığı ve çevre illerdeki sismik aktivite nedeniyle Batman’ın zemin riskleri de yeniden değerlendirildi.
Jeoloji ve inşaat mühendisleri, özellikle Batman merkez, Beşiri, Hasankeyf ve Sason ilçelerinde yapı stokunun detaylıca incelenmesi gerektiğini vurguluyor. Uzmanlara göre, 2000 yılı öncesi yapılan konutların büyük bölümü risk altında.
Üç Büyük Fay Hattı: Türkiye’yi Üç Yönden Sarıyor
AFAD raporunda, Türkiye’yi etkileyen üç ana fay hattına özellikle dikkat çekiliyor:
- Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF): Erzincan’dan başlayıp İstanbul üzerinden Saros Körfezi’ne kadar uzanıyor. Türkiye’nin en yıkıcı depremleri bu hat üzerinde yaşandı.
- Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF): Hatay’dan başlayarak Elazığ ve Bingöl üzerinden Karlıova’ya kadar devam ediyor. 2023 Maraş depremi bu hattın tehlikesini yeniden gözler önüne sermişti.
- Batı Anadolu Fay Hattı (BAF): Ege Bölgesi’nin tamamını etkileyen bu hat, özellikle İzmir, Denizli ve Manisa’da sık sık depremlere neden oluyor.
Batman Neden Artık Daha Riskli?
Batman, 2025 haritasında özellikle Doğu Anadolu Fay Zonu’na olan mesafesi nedeniyle ikinci derece risk grubuna yükseldi. Batman çevresinde son yıllarda artan mikro sarsıntılar ve MTA (Maden Tetkik ve Arama) verilerine göre tespit edilen yüzey kırıkları, bu sınıflamanın temelini oluşturuyor.
Ayrıca Beşiri-Hasankeyf hattı boyunca zemin sıvılaşması riski de jeologlar tarafından not edildi. Yeni yapılaşmalar için zemin etüdü zorunluluğu tekrar gündeme geldi.
Deprem Riski En Yüksek Olan Şehirler
AFAD’ın haritasında, birinci derece riskli bölgeler şu şehirlerden oluşuyor:
- İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bursa, Balıkesir, Yalova
- Erzincan, Tokat, Elazığ, Bingöl
- Manisa, Denizli, İzmir
Bu şehirlerde şiddetli yıkıcı depremlerin meydana gelme olasılığı yüksek olarak değerlendiriliyor.
Deprem Riski En Düşük Olan Şehirler
Haritada 4. ve 5. derece deprem bölgesi olarak tanımlanan, yani sismik riski en az olan iller de güncellendi. Bu iller:
- Aksaray, Karaman, Niğde, Nevşehir, Kırıkkale, Kırşehir
- Bartın, Sinop, Zonguldak, Giresun, Trabzon (bazı ilçeleri)
Bu şehirlerde büyük deprem olasılığı düşük olmakla birlikte, uzmanlar yine de “sıfır risk yoktur” diyerek mühendislik esaslarına uygun yapılaşma uyarısı yapıyor.
Batman’da Depreme Hazırlık Ne Durumda?
Batman’da 2025 yılı itibarıyla kentsel dönüşüm çalışmaları sınırlı alanlarda devam ederken, özellikle şehir merkezindeki çok katlı binalar uzmanlar tarafından mercek altına alındı.
Batman Belediyesi yetkilileri, zemin etüdü olmayan yapılara ruhsat verilmeyeceğini ve deprem performans analizlerinin sıklaştırılacağını duyurdu.
Ayrıca AFAD Batman İl Müdürlüğü, mahalle mahalle afet farkındalık eğitimleri vererek halkı bilinçlendirmeye başladı.
Uzmanlardan Kritik Uyarılar: “Eski Binalar Kontrol Edilmeli”
Deprem uzmanları, Türkiye genelinde olduğu gibi Batman’da da en büyük tehdidin eski yapılar ve denetimsiz inşaatlar olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle 1999 öncesi inşa edilen konutların risk taşıdığı, bu binaların kolon, kiriş ve temel güçlendirmesi olmadan ayakta kalamayacağı ifade ediliyor.
Batmanlı vatandaşlara belediye ve AFAD birimlerine başvurarak yapı denetimi talep etmeleri öneriliyor.
Türkiye Deprem Gerçeğiyle Yüzleşmeli
AFAD’ın yayınladığı 2025 Deprem Haritası, sadece bir teknik belge değil; tüm şehirleri etkileyen ulusal bir farkındalık çağrısıdır. Batman gibi daha önce az riskli sayılan şehirlerin bile artık riskli kuşaklara girmesi, bu haritanın ne kadar önemli olduğunu gözler önüne seriyor.
Harita ve Daha Fazlası Nerede Görülebilir?
Vatandaşlar, AFAD’ın resmi internet sitesinden Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na ücretsiz erişebilir. Ayrıca MTA'nın diri fay haritaları da bölgesel zemin analizleri için kapsamlı bilgiler sunuyor:
🔗 https://www.mta.gov.tr/v3.0/hizmetler/diri-fay-haritalari
