Bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanan "Yurtdışı Hizmet Borçlanması" uygulaması, gurbetçiler için önemli bir köprü görevi görüyor.
Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen sigortalılık veya belirli şartlar altında ev kadını olarak geçirdikleri süreleri, Türkiye'deki emeklilik prim günlerine eklemelerine olanak tanıyan bu uygulama, birçok kişinin Türkiye'den emekli olma hayalini gerçeğe dönüştürüyor.
Kimler Yararlanabilir?
Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanabilmek için temel şartlar şöyle sıralanıyor:
- Türk Vatandaşı Olmak: Borçlanma talebinde bulunulduğu tarihte Türk vatandaşı olmak zorunludur. (Bazı durumlarda Mavi Kart sahipleri de belirli şartlarda bu haktan faydalanabilir.)
- Belgelendirilebilir Süreler: Yurtdışında geçen çalışma veya ev kadını olarak geçirilen sürelerin ilgili ülke kurumlarından alınacak belgelerle kanıtlanması gerekmektedir. Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercümesi de istenebilir.
- Yazılı Başvuru: SGK'ya yazılı bir talep dilekçesi ile başvurulması gerekmektedir.
Hangi Süreler Borçlanılabilir?
3201 sayılı kanun kapsamında borçlanılabilecek süreler genellikle şunlardır:
- Yurtdışında geçen sigortalılık (çalışma) süreleri.
- Sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri.
- Yurtdışında ev kadını olarak geçirilen süreler (18 yaşını doldurduktan sonraki ikamet süreleri esas alınır).
Borçlanma Nasıl Hesaplanır ve Ödenir?
Yurtdışı borçlanma bedeli, başvuru tarihindeki brüt asgari ücretin günlük alt ve üst sınırları arasında belirlenecek bir tutarın %32'si üzerinden hesaplanır. Kişi, borçlanmak istediği gün sayısına göre bu bedeli ödemekle yükümlüdür. Ödeme, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde yapılmalıdır; aksi takdirde başvuru geçersiz sayılır.
Önemli Bir Değişiklik: 1 Ağustos 2019 tarihinden itibaren yapılan düzenlemeyle, yurtdışı borçlanmasına tabi tutulan süreler, talep tarihindeki sigortalılık statüsüne bakılmaksızın 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) bendi (Bağ-Kur) kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir. Bu değişiklik, özellikle sigorta başlangıç tarihi ve prim gün sayısı hesaplamalarında önemli bir faktör haline gelmiştir.
Sosyal Güvenlik Anlaşmaları ve Çifte Emeklilik
Türkiye'nin birçok ülke ile sosyal güvenlik anlaşmaları bulunmaktadır. Bu anlaşmalar, yurtdışında çalışan vatandaşların sigortalılık sürelerinin iki ülke arasında karşılıklı olarak tanınmasını kolaylaştırmaktadır. Anlaşmalı ülkelerde geçen hizmet süreleri, genellikle Türkiye'deki emeklilik şartlarının tamamlanmasında dikkate alınır.
Türkiye'nin Sosyal Güvenlik Anlaşması İmzalanan Bazı Ülkeler: Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, Avusturya, İsviçre, İngiltere, İsveç, Norveç, Libya, KKTC, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Kanada, Çekya, Lüksemburg, Makedonya, Romanya, Gürcistan, Hırvatistan, Slovakya, Sırbistan, İtalya, Kore Cumhuriyeti, Karadağ, Tunus, Polonya, Moldova, Moğolistan, Bulgaristan, İran, Macaristan, Kırgızistan.
Bu anlaşmalar sayesinde, kişi hem yurtdışında çalıştığı ülkedeki emeklilik şartlarını yerine getirip oradan aylık alabilir hem de borçlanma yaparak Türkiye'deki eksik prim günlerini tamamlayıp buradan da emekli olabilir. Ancak bazı durumlarda, yurtdışında çalışmaya devam ederken Türkiye'den aylık alınamaması gibi özel hükümler bulunabilir.
Yurtdışında çalışan veya çalışmış vatandaşların, hak kaybı yaşamamak ve doğru bilgilere ulaşmak için en güncel mevzuatı takip etmeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilgili birimleriyle doğrudan iletişime geçmeleri veya konusunda uzman bir sosyal güvenlik danışmanından destek almaları büyük önem taşımaktadır.
