Türkiye'de vergi mükellefi olan esnaf ve sanatkarların, şirket ortaklarının ve bazı diğer serbest çalışanların Bağ-Kur'lu olma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu durum, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'ndan kaynaklanır.
Vergi Mükellefi Olup da Bağ-Kur'a Kayıt Olmayanlar İçin Durum
Eğer vergi mükellefiyetiniz başladıysa ve bu süreçte başka bir sigortalılık (örneğin SSK'lı bir işte çalışma) durumunuz yoksa, SGK tarafından otomatik olarak Bağ-Kur (4/b) sigortalısı olarak tescil edilmeniz gerekir. Geçmişte bu konuda çeşitli aksaklıklar yaşanmış olsa da, güncel düzenlemelerle vergi mükellefiyetinin başlangıcı genellikle Bağ-Kur sigortalılığının da başlangıcı olarak kabul edilir.
Maliye kaydınız olmasına rağmen Bağ-Kur kaydınız yoksa:
- Geçmişe Dönük Borçlanma: Vergi mükellefiyetinizin başladığı tarihten itibaren sigortalılık süreniz başlatılır ve o döneme ait prim borçları ortaya çıkar. Bu borçlar gecikme cezaları ve zamlarıyla birlikte tahsil edilir.
- Emeklilik Hakları: Prim borçlarınızı ödemediğiniz sürece bu dönemler sigortalılık süreniz olarak sayılmaz ve emeklilik hakkınızı etkiler.
- Sağlık Hizmetleri: Prim borcunuz varsa genel sağlık sigortası (GSS) hizmetlerinden de faydalanmada sorun yaşayabilirsiniz.
Ne Yapmalısınız?
Eğer vergi mükellefiyetiniz olduğu halde Bağ-Kur kaydınızın olmadığını fark ettiyseniz veya geçmişe dönük borçlarınız olduğunu düşünüyorsanız:
- SGK'ya Başvurun: En kısa sürede Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) giderek durumunuzu sorgulayın. Vergi mükellefiyetinizin başladığı tarih itibarıyla Bağ-Kur sigortalılığınızın başlatılıp başlatılmadığını, başlatılmadıysa nedenini ve geçmişe dönük prim borçlarınızı öğrenin.
- Borç Durumunu Öğrenin: Eğer prim borcunuz varsa, borç miktarı, gecikme zammı ve ödeme seçenekleri hakkında bilgi alın. SGK, belirli dönemlerde prim borçlarının yapılandırılmasına yönelik düzenlemeler yapabilmektedir.
- Danışmanlık Alın: Bir mali müşavir veya hukukçudan profesyonel destek almanız faydalı olacaktır. Özellikle geçmişe dönük kayıt ve borçlanma konuları karmaşık olabilir.
Önemli Notlar
- Çalışma Durumu: Eğer vergi mükellefi olmanıza rağmen başka bir işyerinde SSK'lı (4/a) olarak çalışıyorsanız, öncelikli sigortalılık statünüz genellikle SSK'lıktır. Bu durumda Bağ-Kur sigortalılığınız durdurulur veya başlamaz. Ancak SSK'lı işinizden ayrıldığınızda ve vergi mükellefiyetiniz devam ediyorsa, Bağ-Kur sigortalılığınız otomatik olarak devreye girebilir.
- Geriye Dönük Borçlanma: Geçmişte vergi kaydı olup da Bağ-Kur kaydı olmayan birçok esnaf için geriye dönük borçlanma imkanları zaman zaman gündeme gelmiş ve bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu nedenle, eski tarihli vergi mükellefiyetleriniz için de SGK'dan bilgi almanız önemlidir.
Bu konuda en doğru ve güncel bilgiyi, kendi özel durumunuza göre SGK'dan veya bir mali müşavirden edinebilirsiniz.
