4 Eylül Tarihte Bugün Neler Oldu?

4 Eylül tarihinin detaylarını sizler için derledik. Peki 4 Eylül'de kim doğdu, kim öldü, neler oldu? 4 Eylül dünyada ne günü? İşte tarihe kazınan ve merak uyandıran 4 Eylül Tarihte Bugün...

Tarihte Bugün Ne Oldu? 5 Şubat’ta Doğan ve Ölen Ünlüler? 5 Şubat’ta Türkiye'de ve Dünyada Yaşanan Olaylar
Tarihte Bugün Ne Oldu? 5 Şubat’ta Doğan ve Ölen Ünlüler? 5 Şubat’ta Türkiye'de ve Dünyada Yaşanan Olaylar
İçeriği Görüntüle

4 Eylül'de Meydana Gelen Olaylar

476 - Batı Roma İmparatorluğu'nun son hükümdarı Romulus Augustus, kendisini İtalya kralı olarak ilân eden Germen şefi Odoacer tarafından tahttan indirilince Batı Roma İmparatorluğu sona ermişti.

973 - Birûni, Farsi gökbilimci, doğdu. Birûni, Türk veya Fars kökenli İslam bilginidir. Tam adı Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Birûnî’dir. Batı dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer. Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmaları ve keşifleriyle tanınır. Tanınmış ve seçkin bir aileden gelen Harezmli matematikçi ve gökbilimci Ebu Nasr Mansur tarafından kollanan El Birûni, ilk çalışmalarını bu alimin yanında yaptı. İlk eseri, Asar-ül-Bakiye’dir.

El-Birûni’nin eserlerinin sayısı yüz seksen civarındadır. Yetmiş adet astronomi ve yirmi adet de matematik kitabı bulunmaktadır. Tıp, biyoloji, bitkiler, madenler, hayvanlar ve yararlı otlar üzerinde bir dizin oluşturmuş ve bu alanlardaki fikirleri ve birçok buluşuyla ilmi gelişmeye önderlik etmiştir. Ancak bu eserlerden sadece yirmi yedisi günümüze kadar gelebilmiştir. Özellikle Birûni'nin eserlerinin Ortaçağ'da Latince'ye çevrilmemiş olması, kitaplarının ağır bir dille yazılmış olmasının bir sonucudur. Ancak Birûni kendisinin de dediği gibi, yapıtlarını sıradan insanlar için değil bilginler için yazmaktaydı. Yine "Zîci'nin Temelleri" adlı yapıtının 12. yüzyılda Abraham ben Ezra tarafından İbranice'ye çevrildiği bilinmektedir. Batı'nın Birûni ilgisi ise 1870'lerde başladı. O günden bugüne Birûni eserlerinin bazılarının tamamı veya bir kısmı Almanca ve İngilizce'ye çevrildi.

İbn Sina gibi önemli bilginlerle beraber çalışan Birûni, Hindistan'a birçok kez gitti. Bu nedenle Hindistan'ı konu alan bir kitap yazdı. Onun bu kitabı birkaç dile çevrildi ve çoğu bilgine örnek oldu. Birûni’nin bir tane de romanı vardır.

1063 - Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey, öldü. Oğuzların Kınık boyundan Selçuk Beyin torunudur. Babası Mikail, savaşta ölünce dedesi Selçuk’un yanında büyüdü. Çocukluğu Cend'de geçti. 1016 yılında Selçukluların başına geçti.

1028-1029 yılları arasında kardeşiyle birlikte Merv ve Nişabur kentlerini ele geçirdi. Buhara ve Balh kentlerine seferler düzenledi. 1038 yılında Nişabur'da kendini sultan ilan etti. 1040 yılında Gaznelilerle yaptığı Dandanakan Savaşı'nı kazanarak Gazne Devleti'ne karşı Selçukluların üstünlüğünü sağladı. Kardeşi Çağrı Bey'i Horasan valisi tayin eden Tuğrul Bey İran'ın büyük bir bölümünü ele geçirdi ve Selçuklu topraklarını Anadolu'ya kadar uzandırdı. 1060 yılında Fatimilerin eline geçmiş olan Bağdat'ı ele geçirdi. Abbasi halifesi Kaim'in tekrar Bağdat'a dönmesini sağlayan Tuğrul Bey, halifenin kızı Seyyide Fâtıma el-Betül ile evlendi. Halife Kaim, Tuğrul Bey'e Sultan, Ruknu ʾd-dewle (Devletin direği) ve Maliku ʾl-maşriq we-ʾl-mağrib ünvanı verip "Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı" ilan etti.

1682 - İngiliz astronom Edmund Halley, daha sonra kendi adı verilen kuyruklu yıldızı gördü. Halley kuyrukluyıldızı her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldız.

Halley çıplak gözle görülebilen tek kısa periyodlu kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülür tek kuyrukluyıldızdır. Halley kuyrukluyıldızı iç Güneş Sistemi'ne en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.

1066 yılında görüldüğü Bayeux işlemesi'nde anılmıştır. 1682 yılında yeniden ortaya çıktığına dair kayıtlar bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızın yörüngesini, adını aldığı Edmond Halley hesaplamıştır. Halley, hesapladığı yörüngenin 1531 ve 1607'de görülen kuyrukluyıldızlar ile çakıştığını saptadı ve bu kuyrukluyıldızların aynı kuyrukluyıldız olduğunu, 1758'de döneceğini öne sürdü. Bu varsayım doğrulandı ve kuyrukluyıldız 1758, 1835, 1910 ve 1986'da yeniden ortaya çıktı.

Hesaplamalara göre MÖ 12 yılında da görünen Halley kuyruklu yıldızının Hz. İsa'nın doğumu ile ilgili İncil bölümlerinde göründüğü anlatılan Beyt lehem yıldızı olduğu sanılıyor. Bu durumda sonradan saptanan miladi takvimin başlangıcı 0 yılında değil, MÖ 12 yılına düşmeliydi.

1781 - Los Angeles İspanyollar tarafından bölgeye yerleştirilen insanlarca kuruldu.

1870 - Fransa'da III. Cumhuriyet ilan edildi.

1885 - "Self-servis" ilk defa New York'ta uygulanmaya başlandı.

1886 - Yaklaşık 30 yıl süren savaşlardan sonra, Apaçi lideri Geronimo, Arizona'da teslim oldu.

1888 - George Eastman, Kodak adını ticarileştirdi ve makaralı film kullanan kamerasının patentini aldı.

1919 - Gazi Mustafa Kemal, Sivas Kongresi'ni açtı.

1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Türk Ordusu, Yunan İşgali altındaki Sarıgöl, Buldan ve Bigadiç'i geri aldı.

1932 - Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.

1935 - İstanbul telefon şirketi hükümet adına işletilmeye başlandı.

1936 - İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.

1939 - Tüm gıda maddelerine ihraç yasağı kondu.

1941 - II. Dünya Savaşı: İlk kez bir ABD gemisi, bir Alman denizaltısının hücumuna uğradı. Geminin adı USS Greer'di.

1944 - II. Dünya Savaşı: müttefikler Brüksel ve Anvers'i ele geçirdi.

1950 - Türkiye'de Hasbi Tembeler olarak bilinen Beetle Bailey çizgi dizisi ilk kez çizgi bant olarak yayımlandı.

1956 - Depolama aygıtı olarak manyetik disk kullanan ilk ticari bilgisayar olan "IBM RAMAC 305" tanıtıldı.

1957 - ABD Yurttaşlık Hakları Hareketi: "Little Rock" Krizi - Arkansas valisi, siyahi öğrencilerin Merkez Lisesi'ne kayıt yaptırmalarına engel olabilmek için Ulusal Muhafızlar'ı göreve çağırdı.

1963 - İsviçre havayollarına ait bir yolcu uçağı Dürrenäsch, İsviçre yakınlarında düştü 80 kişi öldü.

1964 - Endonezya hükümeti, Beatles tarzı saç kesimini yasakladı.

1970 - Şili'de sosyalist lider Salvador Allende başkan seçildi.

1970 - Erdal İnönü, Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörü oldu.

1971 - Alaska havayollarına ait Boeing 727 tipi bir yolcu uçağı Juneau, Alaska yakınlarında düştü: 111 kişi öldü.

1972 - 1972 Yaz Olimpiyatları: Mark Spitz yüzmede 7. altın madalyasını aldı, böylelikle tek bir Olimpiyat Oyununda 7 madalya birden alan ilk sporcu olarak rekor kırdı.

1975 - Bülent Ecevit'in seçim otobüsü Elazığ'da taşlandı. 50 yaralı, 57 gözaltı.

1981 - Milli Güvenlik Konseyi gözaltı süresinin 90 günden 45 güne inmesini onayladı.

1988 - Bangladeş'te sel: 300 kişi öldü, 20 milyon insan evsiz kaldı.

1991 - Halkın Emek Partisi (HEP), Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile anlaşarak seçimlerde işbirliği kararı aldı.

1993 - Demokrasi Partisi (DEP) Milletvekili Mehmet Sincar Batman'da öldürüldü.

1996 - Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri (FARC) örgütü militanları, Kolombiya'nın Guaviare bölgesindeki askeri bir kampa saldırdı, üç hafta süren çatışmalarda en az 130 kişi öldü.

1996 - Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylül'de 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

1997 - Kudüs'te çarşı merkezinde üç büyük patlamada 7 kişi öldü, 192 kişi yaralandı. Saldırıyı Hamas örgütü üstlendi.

2008 - Emekli General Osman Pamukoğlu önderliğinde Hak ve Eşitlik Partisi Kuruldu.

4 Eylül'de Doğan Ünlüler

973 - Birûni, Farsi gökbilimci (ö. 1048)

1768 - François-Auguste-René Chateaubriand, Fransız yazar ve diplomat (ö. 1848)

1824 - Anton Bruckner, Avusturyalı besteci (ö. 1896)

1896 - Antonin Artaud, Fransız oyun yazarı, şair ve tiyatro oyuncusu (ö. 1948)

1901 - Ahmet Kutsi Tecer, Türk şair ve oyun yazarı (ö. 1967)

1906 - Max Delbrück, Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü sahibi Alman biyolog (ö. 1981)

1908 - Edward Dmytryk, yönetmen (ö. 1999)

1913 - Kenzo Tange, Japon mimar (ö. 2005)

1934 - Clive Granger, Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Galli ekonomist

1953 - Fatih Terim, Türk spor adamı

1956 - Blackie Lawless, ABD'li müzisyen

4 Eylül'de Ölen Ünlüler

1063 - Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu (d. 990)

1907 - Edvard Grieg, Norveçli besteci (d. 1843)

1944 - Erich Fellgiebel, Hitler'e karşı yapılan 20 Temmuz suikast girişiminde yer alan Alman general (idam) (d. 1886)

1963 - Robert Schuman, Fransız politikacı (d. 1886)

1965 - Albert Schweitzer, Nobel Barış Ödülü sahibi Alman doktor (d. 1875)

1965 - Mahmut Moralı, Şehir Tiyatroları sanatçısı (d. 1902)

1967 - Ali Mümtaz Arolat, Türk şair (d. 1897)

1985 - Cebrail Allaf, Süryani Kadim Cemaati'nin ruhani lideri

1989 - Georges Simenon, Belçikalı polisiye yazarı (d. 1903)

1997 - Aldo Rossi, İtalyan bir mimar ve tasarımcı (d. 1931)

2003 - Tibor Varga, Macar kemancı (d. 1921)

2006 - Steve Irwin, Avusturyalı belgeselci (d. 1962)

2006 - Giacinto Facchetti, İtalyan futbolcu (d. 1942)

Muhabir: Editör