25 Ağustos Tarihte Bugün Neler Oldu?
25 Ağustos tarihinin detaylarını
sizler için derledik. Peki 25 Ağustos'ta kim doğdu, kim öldü, neler oldu? 25
Ağustos dünyada ne günü? İşte tarihe kazınan ve merak uyandıran 25 Ağustos
Tarihte Bugün...
25 Ağustos'ta Meydana Gelen Olaylar
1481- Taht kavgasına girip Ağabeyi 2.
Beyazıt'a yenilen Fatih Sultan Mehmet’in küçük oğlu Cem Sultan, sığınmak üzere
gittiği Kahire'de törenle karşılandı. Ömrü boyunca taht mücadelesinden
vazgeçmeyen Cem Sultan, sırasıyla Rodos şövalyelerinin, Fransa Kralı’nın ve
Papa’nın eline düşmüş ve Osmanlı ile mücadelede kullanılmak istenmiştir.
1758 - Avrupa Devletleri’nin çoğunun
kadıldığı ve kendi aralarında yaptıkları Yedi Yıl Savaşları’nda Prusya Kralı
II. Frederick, Rus ordusunu yendi.
1768 - İngiliz denizcisi ve kâşifi
James Cook ilk yolculuğuna başladı. Özellikle Büyük Okyanus'ta yaptığı
seyirleri ve bu seyirlerde yaptığı ada keşifleri ile ünlüdür.
1825 - Uruguay, Brezilya'dan
bağımsızlığını ilan etti.
1830 - Belçika Devrimi başladı.
Belçika Devrimi, Katolik ve tarafsız Belçika'nın Geçici Hükümet ve Ulusal
Kongre altında Hollanda’dan bağımsızlığını ilan etmesine yol açtı. 1831'de I.
Léopold'ün kral olarak atanmasından sonra Belçika,parlementer bir sisteme sahip
bir monarşi oldu.
1900 - Felsefeci Nietzsche (Niçe)
öldü. Friedrich Wilhelm Nietzsche "Güç İstenci",
"Üstinsan", "Bengidönüş" gibi çağdaşlarına aykırı
fikirlerle tanınan varoluşçu Alman felsefeci.
Nietzsche'nin felsefe kurgusu, kendi
çağına tümden bir karşı çıkış olarak görülmektedir. Kendisinin bütün derdi,
insanı akılcılığın kıskacından kurtarıp kendisi üzerinden düşünmesini
sağlamaktır. Ona göre Tanrı ölmüştür ve insanlar Dünya'da yapayalnız
kalmışlardır. Bu yüzden insanlar Tanrı'dan bekledikleri umut ve istekleri bir
kenara bırakıp kendilerini Dünya'ya adamalılar. Böylelikle düşünce ile yaşam
arasında bağ kurulması daha kolay olur. Niçe de kendisinden önceki ve sonraki
birçok felsefeci gibi kendi buhran ve bunalımlarından çıkış yolu aramış,
dünyayı ve hayatı kendisinde bütünleştirmişti. Hayattan hiçbir umduğunu
bulamamış, evlenme teklif ettiği birçok kadın kendisini reddetmiş ve gayrimeşru
ilişkilerden frengi hastalığını, içkiden de sirozu kapmıştır. Ömrünü
hastalıkların ve buhranlarının kıskacında geçiren Niçe, yıllarca yatalak bir
şekilde ömrünün son demini geçirmiştir. Tüm bu yaşadıklarının karşısında
kendisine hiçbir çıkış yolu göstermeyen Hıristiyanlığa ve Tanrı’ya isyan
etmiştir. Aslında isyan ettiği sadece tahrif edilmiş Hıristiyanlık ve
kilisedir. Hıristiyanlık ile ilgili görüşleri fikirsel bunalımının asıl
sebebini ortaya koymaktadır:
“Hristiyan ahlakının maskesinin
düşürülmesi eşi benzeri olmayan bir olay, bir dönüm noktasıdır. Bunu halka
açıklayan kişi, karşı konulamaz bir güç, bir yazgıdır. -İnsanlık tarihinini
ikiye böler: kendinden önce yaşayanlar, kendisinden sonra yaşayanlar...
Hristiyanlık gibi gerçeklikle ilişkisi
olmayan, gerçeklik gelir gelmez uzaklaşmak zorunda olan bir din, doğal olarak
dünya hikmetinin, yani bilimin düşmanı olacaktır.
Hristiyanlık, eski kültürün mirasını
bizden çaldı. Sonra da bizi, İslam kültürünün mirasından yoksun bıraktı.
Temelde bize, Grek ve Roma'dan daha yakın olan ve doğrudan duyu ve zevkimize
hitap eden İspanya'nın muhteşem Mağribi kültürü (Endülüs Medeniyeti) ayaklar
altında çiğnendi. Neden? Çünkü soyluydu, çünkü kökenlerini insanca içgüdülerden
alıyordu...
Hristiyanlık süslenip, ona elbise
giydirilmemelidir. O, yüksek insan tipine karşı savaş açtı. Bu tipin tüm
içgüdülerini yasakladı. Şeytanı, şeytan olanı bu içgüdülerden damıttı. Güçlü
insan ayıplandı ve toplum dışına itildi. Hristiyanlık, zayıf, adi, kötü yapılı
olan her şeyin yanında oldu ve güçlü bir yaşamın aksini sağlayacak içgüdüleri
idealleştirdi...
Yaptıklarımla bir sonuca vararak
yargımı açıklıyorum; Hristiyanlığı lanetliyorum! Hristiyan kilisesinin
karşısına, bir savcının şimdiye dek ortaya sürdüğü en büyük suçlamayı ifade
ediyorum. Bana göre Hristiyanlık, yozlaşmanın en uç biçimidir ve
algılanabilecek nihaî bir yozlaşmanın istemine sahiptir!
Anladınız mı beni? Beni ben yapan,
beni insanlığın geri kalanından ayıran, Hristiyan ahlâkının maskesini düşürmüş
olmamdır. Hristiyan ahlakı -yalan isteminin en kötü niyetli biçimi- insanlığın
gerçek Kirke'si; insanlığı harabeye çeviren Hristiyan ahlakı... Yaşamın temel
içgüdülerini küçümseme öğretildi: Öyle ki, bedeni yok etmek için bir
"ruh", bir "tin", yaratıldı sahte bir şekilde, yaşamın ön
koşulunda, cinsellikte, pis bir şey barındırdığı öğretildi sürekli; öyle ki
katı bencillikle, muvaffakıyet için son derece önemli olan şeyde kötülük ilkesi
aranıyor...
Zayıf ve hasta yapılı olanlar yok
olmalıdırlar. Bu, bizim insan sevgimizin ilk kuralıdır. Onlara bu konuda yardım
edilmelidir. Bir günahtan daha zararlı ne olabilir? Zayıf ve hasta yapılı
olanlar için bir anlayış: "Hristiyanlık!"
Nitzche’in felsefesi üstün yetenekleri
ve gücü kutsamak, hastalığı ve zayıflığı yok etmek üzerine kuruludur. Bu
yönüyle faşizmin fikir babalarından sayılmış ve Hitler gibilerinin beğenisini
kazanmıştır.
1924 -
Mustafa Kemal, Ankara'da Muallimler Birliği Kongresi üyelerine verilen
çayda yaptığı konuşmada; 'Cumhuriyetin fedakar muallim ve mürebbileri; yeni
nesil, sizin eseriniz olacaktır' dedi. Geçmiş mirası yok edip Avrupalıların
kültürü üzerine yeni bir nesil inşa etmenin imkansızlığını muallim ve mürebbiler
yaklaşık bir asır sonra anlayacaklardı.
1928 - 4. Muallimler Birliği
Kongresi'nde Ankara öğretmenleri, Arap alfabesinin yerine benimsenen yeni Latin
harflerini öğreteceklerine dair ant içtiler. Oysa 1927'de yüzde 11 olan okur
yazarlık oranı 1935'de yüzde 20,4'e, 1950'de yüzde 33,6'ya, 1960'ta ise yüzde
ancak 39.5'e ulaştırılabilmişti. 2008 yılında ise okur yazarlık oranı yüzde
85,71'dir. Bu oran gelişmiş ülkelerin hepsinde yüzde yüze çok yakın veya yüzde
yüzdür.
1928 - Arnavutluk'ta Başkan Ahmet Zogo
kendini kral ilan etti
1933 - İtalya ile Sovyetler Birliği
saldırmazlık antlaşması imzaladı.
1933 - Çin’in Sichuan bölgesinde
meydana gelen deprem, 9000 kişinin ölümüne neden oldu. Deprem bölgesi olan
Siçuan, bundan sonra da birçok deprem görecek ve en son 2008’deki büyük felaket
diye adlandırılan depremde yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybedecekti.
1936 - Aralarında Stalin'in eski
arkadaşları Grigori Zinovyev ve Leon Kamanev'in de bulunduğu Sovyetler
Birliği'nin önde gelen yöneticilerinden 16 kişi vatana ihanet suçundan kurşuna
dizildi. Diktatörlüğe götüren komünist rejimde lider olma özelliğini gösteren
ve bazı uygulamalara muhalefet eden her kişi kolaylıkla hain damgası vurulup
saf dışı edilebilmekteydi ve insanlığın yaşadığı komünizm tecrübesi ve türevi
olan rejimler bunu göstermekteydi.
1940 -
2. Dünya Savaşı: Alman savaş uçakları Londra'yı bombalamaya başladı.
1941 - Guderian'ın 2. Panzer Grubu,
Desna Nehri'ni geçerek Kiev yönünde taarruzu başlattı. Kiev Muharebesi başlamış
oldu. Kiev Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nda, Kiev civarındaki çok sayıda Kızıl
Ordu kuvvetinin Alman birliklerince kuşatıldığı ve sonucunda imha edildiği bir
harekâttır. Askeri tarihte en geniş birliklerin kuşatıldığı bir çevirme
harekâtı olarak bilinir. Barbarossa Harekâtı'nın bir parçası olarak cephenin
güney kesimindeki başlangıç evresi içinde gerçekleşmiştir. Sovyet resmi
tarihinde bu savaş Kiev Savunma Harekâtı olarak bilinmektedir. Savaş sonunda
yaklaşık 170 bin Sovyet askeri ölmüş 600 bin asker de esir edilmiştir.
1944 - 2. Dünya Savaşı: Fransız II.
Zırhlı Tümeni Paris'e girdi. Bir süredir kenti işgal altında tutan Alman
askerleri Müttefiklere teslim oldu. İkinci Dünya savaşında Almanya için yolun
sonu görünmeye başladı. Almanya bu savaşta tarihin en büyük mağlubiyetlerinden
birini alacak ve faşist Nazi rejimine son verilecekti.
1954 - Bir askeri uçak Eskişehir
üzerinde düştü pilotla birlikte 10 kişi öldü.
1954 - Volkan dergisi yazarı Nihat
Yazar Atatürk'e hakaretten 2 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1960 - 27 Mayıs Cuntasının Meclisi
feshederek yerine kurduğu Milli Birlik Komitesi 10 Bakanı görevinden azletti.
2. Milli Birlik Komitesi Hükümeti kuruldu.
1963 - Dönemin Milli Eğitim Bakanı
İbrahim Öktem, "Bugünkü din eğitimi Türkiye'nin geleceği için büyük
tehlikedir" dedi. Türkiye’de darbelerden sonra yönetime gelen cuntaların
hedefinde ağırlıklı olarak din gelmekte idi.
1965 - Türk Sinematek derneği kuruldu.
1967 - 3 gün süren 1. Olağanüstü
Kongrede, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS), Fakir Baykurt'u genel başkan
seçti.
1968 - Koç Grubu 'Diners Club' kredi
kartı ile alışverişi Türkiye'ye getirdi.
1968 - Kredi kartı ile alışveriş bir
özel sektör tarafından Türkiye'ye ilk kez getirildi. Kredi kartı ile
alışverişin yaygınlaşması ise yıllar sonra gerçekleşecekti.
1970 - 18 şeker fabrikasında 21 bin
işçi grevde.
1971 - Özel yüksekokulların
devletleştirilmesini öngören tasarı yasalaştı. 12 Mart asker muhtırasının
etkisiyle alınan bu karar Üniversiteyi bir daha toparlanamayacağı şekilde geri
götürecek ve ‘özgür üniversite’ Türkiye’de bir hayal olacaktı.
1978 - İtalya'nın Turin kentinde bulunan,
"Turin kefeni" adıyla bilinen ve İsa Peygamber'in öldükten sonra
üzerine örtüldüğü iddia edilen kumaş parçasının bilgisayar görüntüsü çıkarıldı.
On yıl sonra 1988'de yapılan bir açıklamaya göre, radyon-karbon yöntemiyle
yapılan tarihleme sonucunda, kumaş parçasının 13 ya da 14'üncü yüzyıla ait
olduğu belirtildi. İslam’da Kutsal Emanetler olarak adlandırılan ve Hz.
Muhammed’e ait olan eşyaların varlığı, Hıristiyan mutaassıplarını böyle bir
sahteciliğe itmiş ve Hz. İsa’ya ait olduğu iddiasıyla birtakım eşyalar ihdas
edilmişti.
1971 - Özel yüksekokulların
devletleştirilmesini öngören tasarı yasalaştı.
1981 - Voyager 2, Satürn'ün yakınından
geçti.
1991 - Belarus, SSCB'den
bağımsızlığını ilan etti. Beyaz Rusya ya da resmî adıyla Belarus eski bir SSCB
ülkesidir. Kuzey Avrupa'da yer alır. Başkenti Minsk'dir. Komşuları batıda
Polonya, kuzeybatıda Litvanya, kuzeyde Letonya, doğuda Rusya Federasyonu ve
güneyde Ukrayna'dır.
Beyaz Rusya, diğer Bağımsız Devletler
Topluluğu ülkelerinin yanında Moskova hükümetine en yakın olanı oldu. 1991'de
Sovyetlerin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden Beyaz Rusya, gün geçtikçe
dünyaya ayak uydurmaya başlamış ve en nihayetinde liberal dünyaya kendini kabul
ettirmiştir. Beyaz Rusya, Avrupa'da idam cezası veren tek ülkedir.
1997 - Dünya satranç şampiyonu Gery
Kasparov, Deeper Blue 2 adlı bilgisayara karşı satranç müsabakasında 2-1
yenildi. Bu, bir dünya satranç şampiyonunun bilgisayara yenildiği ilk
karşılaşma oldu.
1999 - Kadınların 58, erkeklerin 60
yaşında 7000 gün prim ödeme koşuluyla emekli olabilecekleri yasalaştı. 28 Şubat
darbesinden sonra kurulan koalisyon hükümetlerinin ekonomik krizleri başladı ve
işe kemer sıkma politikası ile başlanarak fatura yine halka kesildi.
2001 - İş adamı, Yahudi asıllı Üzeyir
Garih, Eyüp Sultan Mezarlığı'nda bıçaklanarak öldürüldü. Cinayet zanlısı olduğu
iddia edilen asker firarisi Yener Yermez, polisin araştırmaları ve takipleri
sonucunda, cinayeti işlediği "itiraf ettirilerek" 10 gün sonra
yakalandı ve hapse gönderildi. Ölüm gününün ayın 25'ine denk gelmesi, kimi
çevrelerce birçok ünlü ismin cinayetlerini, ayların 25. günlerinde işlemekle
bilinen bir örgüt tarafından yapılması kuramına uyduğu şeklinde bir iddiaya
sebep oldu.
2000 - UEFA Kupası şampiyonu
Galatasaray, Şampiyonlar Ligi Şampiyonu Real Madrid'i 2-1 yenerek Süper Kupa'yı
kazandı.
2002 - Eski İçişleri Bakanı Sadettin
Tantan Yurt Partisi`ne katılarak, yapılan olağanüstü genel kongrede, genel
başkanlığa seçildi.
2003 - Orgeneral Tuncer Kılınç,
MGK'daki devir-teslim töreninde, ''80 yıllık laik Türkiye Cumhuriyeti Atatürk
milliyetçiliği anlayışında tek devlet, tek ulus, tek dil, tek bayrak ülküsünü
daha da güçlendirerek devam ettirmesi gerekirken, halen hilafet ve şeriat
arayışında olanlarımız var'' dedi. 28 Şubat darbesinin kilit isimlerinden biri
olan Kılınç, 1999'da orgeneralliğe terfi ettikten sonra 3. Ordu Komutanlığı
2001 yılında da Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği görevinde bulundu.
Kılınç, laiklik konusunda, İslami yaşantıya ve başörtüsüne karşı
açıklamalarıyla da dikkat çekti. Brüksel'de katıldığı bir toplantıda `Başörtüsü
aslında dinde yoktur, Brüksel sokaklarını da bozmuşlar, bu nasıl bağnazlıktır’
sözleriyle tepki çekti. 2003'te emekliye ayrılan Kılınç, 2007'de Abdullah
Gül'ün cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunda “Siyaset yapmak isteyen bir kişinin
eşi, türbanı çıkarmıyorsa o eşi boşamak gerekir.” demecini verdi.
7 Ocak 2009'da Ergenekon soruşturması
kapsamında gözaltına alındı.
2010 - Çin'de içinde 91 kişinin
bulunduğu Henan Havayolları'na ait Brezilya yapımı Ebmraer 190 tipi yolcu uçağı
ülkenin kuzeydoğusunda düştü. 43 yolcunun yaşamını yitirdiği kazada 53 yolcu
kurtuldu.
25 Ağustos'ta Doğan Ünlüler
1530 - IV. İvan, Korkunç İvan adıyla
tanınan Rus çarı (ö. 1584)
1819 - Allan Pinkerton, ABD'li özel
dedektif (ö. 1884)
1912 - Erich Honecker, Alman
politikacı (ö. 1994)
1916 - Frederick Chapman Robbins,
Nobel ödülü kazanmış ABD'li mikrobiyolog (ö. 2003)
1916 - Van Johnson, ABD'li oyuncu (ö.
2008)
1918 - Leonard Bernstein, "West
Side Story", Batı Yakasının Hikayesi filminin de müziğini yapan Amerikalı
besteci ve orkestra şefi (ö. 1990)
1930 - Sean Connery, İskoç sinema
oyuncusu
1938 - Frederick Forsyth, ilk romanı
"Çakal" ile ünlenen, İngiliz gerilim yazarı
1944 - Pat Martino, ABD'li caz
müzisyeni
1949 - Martin Amis, İngiliz yazar
1958 - Tim Burton, ABD'li film
yönetmeni
1966 - Derek Sherinian, ABD'li
müzisyen
1967 - Giovanni Perricelli, İtalyan
atlet
1973 - Fatih Akın, Türk film yönetmeni
1974 - Ege Göktuna, Türk müzisyen,
hukukçu, akademisyen
1977 - Jonathan Togo, ABD'li aktör
1990 - Aras Bulut İynemli, Türk dizi
oyuncusu
25 Ağustos'ta Ölen Ünlüler
383 - Gratian, Batı Roma imparatoru
(d. 359)
1774 - Niccolò Jommelli, İtalyan
besteci (d. 1714)
1822 - William Herschel, Almanya
doğumlu İngiliz astronom (d. 1738)
1867 - Michael Faraday, İngiliz bilim
insanı (d. 1791)
1900 - Friedrich Nietzsche, Alman
filozof (d. 1844)
1904 - Henri Fantin-Latour, Fransız
ressam (d. 1836)
1908 - Henri Becquerel, Fransız
fizikçi (d. 1852)
1956 - Alfred Kinsey, ABD'li biyolog,
entomoloji ve zooloji profesörü (d. 1894)
1963 - Suphi Kaner, Türk sinema
oyuncusu, yönetmen, senarist, yapımcı (İntihar) (d. 1933)
1967 - Paul Muni, Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu'nda doğmuş ABD'li aktör (d. 1895)
1976 - Eyvind Johnson, Nobel ödüllü
İsveçli yazar (d. 1900)
1982 - Abdülbaki Gölpınarlı, Türk
edebiyat tarihçisi ve çevirmen (d. 1900)
1984 - Truman Capote, ABD'li yazar (d.
1924)
1993 - Ali Avni Çelebi, Türk ressam
(d. 1904)
2001 - Üzeyir Garih, Türk işadamı ve
yazar (d. 1929)
2001 - Aaliyah, ABD'li şarkıcı, oyuncu
(d. 1979)
2006 - Silva Gabudikyan, Ermeni şair
(d. 1919)
2009 - Edward Kennedy, ABD
Massachusetts senatörü, Başkan John F. Kennedy'nin kardeşi (d. 1932)
2012 - Neil Armstrong, ABD'li
astronot, Ay'a ayak basan ilk insan (d. 1930)
