Son Kullanma Tarihi Geçmiş İlaç Kullanılır mı?
Kesinlikle hayır, son kullanma tarihi (SKT) geçmiş ilaçlar kullanılmamalıdır. Son kullanma tarihi, ilacın etkinliğini ve güvenliğini garanti eden son tarihtir. Bu tarih, ilacın doğru koşullarda saklandığı varsayılarak belirlenir. SKT'si geçmiş bir ilaç, çeşitli riskler taşır ve asla tüketilmemelidir.
Son Kullanma Tarihi Geçmiş İlacın Riskleri
-
Etkinlik Kaybı: İlacın etken maddesi zamanla bozularak tedavi edici özelliğini yitirebilir. Bu durumda, ilacı kullanmanız hiçbir fayda sağlamayacak, hatta hastalığınızın ilerlemesine neden olabilecektir. Örneğin, bir ağrı kesicinin etkisi azalmışsa, ağrınızı dindiremeyecek, bir antibiyotiğin etkinliği düşmüşse enfeksiyonla savaşamayacaktır.
-
Zararlı Kimyasallara Dönüşme: Bazı ilaçların içerisindeki kimyasal maddeler, zamanla bozularak toksik (zehirli) veya alerjik reaksiyonlara neden olabilecek yeni kimyasallara dönüşebilir. Bu durum, özellikle bazı antibiyotikler ve insülin gibi biyolojik ilaçlar için daha büyük risk taşır. Eski bir ilaç almak, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi gibi hafif yan etkilerden, organ hasarına veya ciddi alerjik şoka kadar değişen tepkilere yol açabilir.
-
Bakteriyel Kontaminasyon: Özellikle sıvı formdaki ilaçlar (şuruplar, göz damlaları, enjektabl ilaçlar) veya kremler, açıldıktan sonra hava ve nemle temas ederek bakteri veya mantar üremesine uygun hale gelebilir. Son kullanma tarihi geçmiş bir sıvı ilaçta mikroorganizma üremesi, enfeksiyon riskini artırabilir.
-
Sterilitenin Kaybı: Göz damlaları, burun spreyleri veya enjeksiyonlar gibi steril olması gereken ilaçların son kullanma tarihi geçtikten sonra sterilitesi bozulabilir ve enfeksiyonlara yol açabilir.
İlaçların Saklanma Koşulları
İlaçların son kullanma tarihine kadar etkinliğini ve güvenliğini koruması için doğru saklama koşullarına uyulması çok önemlidir. Çoğu ilaç, oda sıcaklığında (15-25°C), ışıktan ve nemden uzak bir yerde saklanmalıdır. Bazı ilaçlar ise buzdolabında (2-8°C) tutulmalıdır. İlaç kutularının üzerinde belirtilen saklama talimatlarına mutlaka uyulmalıdır. Banyo gibi nemli ortamlar veya doğrudan güneş ışığı alan yerler, ilaçların ömrünü kısaltabilir.
Son Kullanma Tarihi Geçmiş İlaçlarla Ne Yapılmalı?
Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar kesinlikle çöpe atılmamalı veya tuvalete dökülmemelidir. Bu, çevre kirliliğine yol açabilir ve yeraltı sularına karışarak ekosisteme zarar verebilir. Geçmiş ilaçlar genellikle eczanelerde bulunan ilaç toplama kutularına veya belediyelerin atık toplama merkezlerine teslim edilmelidir. Eczaneler, bu ilaçların güvenli bir şekilde imha edilmesi için gerekli protokollere sahiptir.
Kısacası, ilacınızın son kullanma tarihi 1 gün bile geçmiş olsa, risk almamalı ve kesinlikle kullanmamalısınız. Sağlığınız için her zaman eczacınızdan veya doktorunuzdan tavsiye almanız en doğrusudur.
