Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin kontrolünden bağımsız olarak zihninde tekrarlayan ve istenmeyen düşüncelere (obsesyonlar) ve bu düşüncelere tepki olarak yaptığı tekrarlayan davranışlara (kompulsiyonlar) yol açan bir ruhsal bozukluktur. OKB, halk arasında "takıntı veya vesvese hastalığı" olarak da bilinir.
OKB Belirtileri:
- Obsesyonlar
(Takıntılı Düşünceler):
- Kirlenme
ve mikrop kapma korkusu
- Hata
yapma korkusu
- Agresif
olma korkusu
- Dini
inançlarla ilgili takıntılar
- Düzen ve
simetri takıntısı
- Sayı
takıntısı
- Uğurlu-uğursuz sayılar, renkler ve nesneler
- Kompulsiyonlar
(Tekrarlayan Davranışlar):
- Aşırı el
yıkama
- Aşırı
kontrol etme
- Aşırı
temizlik ve düzenleme
- Sayma ve
tekrarlama
- Kaçınma davranışları
OKB Nedenleri:
OKB'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, biyolojik, genetik,
çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı
düşünülmektedir.
- Biyolojik
Faktörler: Beyin fonksiyonlarında ve nörokimyasallarda bazı anormallikler OKB'ye
katkıda bulunabilir.
- Genetik
Faktörler: OKB'nin ailelerde kümelenmesi, genetik bir bileşenin varlığını
düşündürmektedir.
- Çevresel
Faktörler: Stres, travma ve bazı enfeksiyonlar OKB'yi tetikleyebilir veya
semptomları kötüleştirebilir.
- Psikolojik
Faktörler: Bazı kişilik özellikleri, mükemmeliyetçilik ve kaygı gibi, OKB'ye
yatkınlığı artırabilir.
·
Travmalar: Hastalık, yakınının kaybı,
yaşamında meydana gelen değişimler hastalığın travmatik nedenleri olarak
görülmektedir.
·
Kişilik Özellikleri: Detaycılık, mükemmeliyetçi,
aşırı titiz insanların OKB hastalığına daha yatkın olduğu belirtilmiştir.
OKB Tedavisi:
OKB, ilaç tedavisi ve psikoterapi (özellikle bilişsel davranışçı terapi)
ile etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Birçok vakada ilaç ve psikoterapi
birlikte kullanılır.
- İlaç
Tedavisi: Antidepresanlar, OKB semptomlarını hafifletmek için kullanılır.
- Psikoterapi: Bilişsel
davranışçı terapi (BDT), hastaların takıntılı düşünceleri ve tekrarlayan
davranışları yönetmeyi öğrenmelerine yardımcı olur.
OKB'li kişiler için bazı ipuçları:
- Kendiniz
bir uzmana danışın.
- Düzenli
egzersiz yapın.
- Yeterince
uyuyun.
- Sağlıklı
beslenin.
- Stresinizi
yönetin.
- Destek
gruplarına katılın.
OKB, tedavi edilmezse yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilecek bir
bozukluktur. Ancak, doğru tedavi ile OKB'li kişiler semptomlarını kontrol
altına alabilir ve tatmin edici bir yaşam sürebilirler.
