Rönesans Çağı (Yaklaşık 14. - 17. Yüzyıl)
Rönesans ("yeniden doğuş" anlamına gelir), Antik Yunan ve Roma kültürüne dönüş, insana ve aklın gücüne verilen önemin artmasıyla karakterize edilir. Bu dönemde sanat, bilim, edebiyat ve felsefe alanlarında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.
Öne Çıkan Kişiler:
- Sanatçılar:
- Leonardo da Vinci: Ressam (Mona Lisa, Son Akşam Yemeği), heykeltıraş, mimar, müzisyen, bilim insanı, mucit. Rönesans'ın evrensel dehası olarak kabul edilir.
- Michelangelo Buonarroti: Heykeltıraş (Davut, Pieta), ressam (Sistine Şapeli tavan freskleri), mimar ve şair.
- Raffaello Sanzio: Ressam (Atina Okulu, Sistine Madonna).
- Sandro Botticelli: Ressam (Venüs'ün Doğuşu, Primavera).
- Donatello: Heykeltıraş (Tunç Davut).
- Titian: Venedik Okulu'nun önemli ressamı.
- Albrecht Dürer: Alman Rönesansı'nın önemli ressamı ve gravür ustası.
- Yazarlar ve Filozoflar (Hümanistler):
- Francesco Petrarca: Hümanizmin babası olarak kabul edilir. Şair ve bilgin.
- Dante Alighieri: "İlahi Komedya"nın yazarı.
- Giovanni Boccaccio: "Decameron" adlı eseriyle tanınan yazar.
- Niccolò Machiavelli: "Prens" adlı eseriyle siyaset felsefesine etki etmiştir.
- Desiderius Erasmus: Hollandalı hümanist, teolog ve filozof.
- Thomas More: "Ütopya" adlı eseriyle bilinen İngiliz yazar ve devlet adamı.
- William Shakespeare: İngiliz tiyatrosunun en büyük isimlerinden.
- Michel de Montaigne: Deneme türünün öncüsü.
- Bilim İnsanları ve Kaşifler:
- Nicolaus Copernicus: Güneş merkezli evren modelini ortaya atan astronom.
- Galileo Galilei: Gökbilimci, fizikçi, mühendis; modern bilimin öncülerinden.
- Johannes Kepler: Gezegen hareketleri yasalarını formüle eden astronom.
- Christoph Colombus: Amerika kıtasını keşfeden denizci.
- Vasco da Gama: Afrika'yı dolaşarak Hindistan'a deniz yolunu bulan kaşif.
Aydınlanma Çağı (Yaklaşık 17. - 18. Yüzyıl)
Aydınlanma Çağı, akıl, bilim, ilerleme ve bireysel özgürlük kavramlarının ön plana çıktığı, geleneksel otorite ve dogmaların sorgulandığı bir dönemdir. Bilimsel devrimin etkisiyle gelişen bu dönem, Fransız İhtilali ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı gibi büyük toplumsal değişimlere zemin hazırlamıştır.
Öne Çıkan Kişiler:
- Filozoflar ve Siyaset Kuramcıları:
- John Locke (İngiliz): "İnsan Anlayışı Üzerine Bir Deneme" ve "Hükümet Üzerine İki İnceleme" adlı eserleriyle liberalizmin ve deneyciliğin (ampirizm) temelini atmıştır. Doğal haklar ve toplumsal sözleşme kavramlarını geliştirmiştir.
- Voltaire (Fransız): Akılcılığın, hoşgörünün ve ifade özgürlüğünün savunucusu. Kilise ve devlet ayrımını savunmuştur.
- Jean-Jacques Rousseau (Fransız): "Toplum Sözleşmesi" ve "Emile" adlı eserleriyle demokrasi ve eğitim felsefesini etkilemiştir. Halk egemenliği ve doğal insanın iyiliği üzerine fikirleriyle devrimlere ilham vermiştir.
- Baron de Montesquieu (Fransız): "Kanunların Ruhu Üzerine" adlı eseriyle güçler ayrılığı prensibini geliştirerek modern anayasacılığın temelini atmıştır.
- Denis Diderot (Fransız): Ansiklopedi'nin (Encyclopédie) baş editörü ve Aydınlanma düşüncesinin yayılmasında kilit rol oynamıştır.
- Immanuel Kant (Alman): "Saf Aklın Eleştirisi" ve "Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi" gibi eserleriyle modern felsefenin en önemli isimlerinden biridir. Aydınlanmanın tanımını "insanın kendi aklını kullanma cesareti" olarak yapmıştır.
- David Hume (İskoç): Deneycilik ve şüpheciliğin önemli temsilcilerinden.
- Adam Smith (İskoç): "Ulusların Zenginliği" adlı eseriyle modern ekonominin ve serbest piyasa düşüncesinin babası kabul edilir.
- Baruch Spinoza (Hollandalı): Rasyonalist felsefenin önemli isimlerinden.
- Bilim İnsanları:
- Isaac Newton: Fizikçi, matematikçi, astronom ve teolog. Klasik mekaniğin temellerini atmış ve evrensel çekim yasasını formüle etmiştir.
- Carolus Linnaeus: Modern taksonominin (biyolojik sınıflandırma) kurucusu.
- Antoine Lavoisier: Modern kimyanın kurucularından.
Bu isimler, hem Rönesans'ın hem de Aydınlanma Çağı'nın karakterini şekillendirmiş, sonraki nesillerin düşünce dünyasına ve toplumsal yapısına derin etkiler bırakmışlardır. Bu iki dönem, modern Batı dünyasının siyasi, sosyal, bilimsel ve kültürel temellerini atmıştır.
