İstifa Durumunda Kıdem Tazminatı Almanın Şartları
Kıdem tazminatı alabilmenin en temel şartı, işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmasıdır. Bu şartı yerine getiren bir işçi, aşağıdaki özel durumlardan birine dayanarak işten ayrıldığında kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
-
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma: Kadın işçiler, evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde kendi istekleriyle işten ayrılırlarsa kıdem tazminatı alabilirler.
-
Askerlik Hizmeti: Erkek işçiler, muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılırlarsa kıdem tazminatına hak kazanırlar.
-
Emeklilik Hakkı: Emeklilik için yaş dışındaki diğer şartları (sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı) tamamlayan işçiler, kendi istekleriyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilirler.
-
Sağlık Nedenleri: İşçinin sağlık durumunun, işini yapmaya elverişli olmadığını doktor raporuyla belgelemesi durumunda (işin devamı sağlığı için tehlikeli ise) haklı nedenle fesih yapabilir.
-
İşverenin Ahlaka Aykırı Davranışları: İşverenin işçiye karşı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları, haklı fesih nedenidir. Örneğin, işçiye hakaret edilmesi, cinsel tacizde bulunulması gibi durumlar bu kapsama girer.
İşveren Kaynaklı Haklı Nedenler
Bunların yanı sıra, işverenin İş Kanunu'na aykırı davrandığı bazı durumlar da işçinin haklı nedenle istifa etmesini ve kıdem tazminatı almasını sağlar.
-
Ücretin Zamanında Ödenmemesi: İşçinin maaşının, fazla mesai ücretlerinin veya diğer yasal alacaklarının eksik ya da zamanında ödenmemesi.
-
Çalışma Koşullarında Değişiklik: İşverenin, işçinin rızası olmadan, işçinin aleyhine olacak şekilde çalışma koşullarında esaslı değişiklikler yapması.
-
İş Güvenliği ve Sağlığı İhlalleri: İş yerinde iş güvenliği ve sağlığı önlemlerinin yetersiz olması ve bu durumun işçinin hayatı veya sağlığı için tehlike oluşturması.
-
Mobbing veya Kötü Muamele: İşçinin iş yerinde mobbinge, baskıya veya kötü muameleye maruz kalması.
Bu gibi durumlarda, işçinin haklı nedenlerini ispat etmesi ve bu durumu kanıtlarla (tanık beyanları, belgeler, yazışmalar vb.) desteklemesi gerekir.
İhbar ve Yıllık İzin Tazminatları
İhbar tazminatı ise istifa eden işçi tarafından talep edilemez. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın fesheden tarafın, karşı tarafa ödediği bir tazminattır. Kendi isteğiyle ayrılan bir işçi ihbar tazminatı alamaz, hatta ihbar süresine uymadan ayrılırsa işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Ancak, yukarıda belirtilen haklı nedenlerden biriyle işten ayrılan işçi, kullanılmamış yıllık izinlerinin ücretini talep edebilir.
İşçi, geçerli bir haklı nedeni olmadan kendi isteğiyle istifa ettiğinde kıdem tazminatı alamaz. Ancak, evlilik, askerlik, emeklilik gibi kanunda açıkça belirtilen özel durumlar veya işverenin İş Kanunu'na aykırı davranışları nedeniyle işten ayrılıyorsa, kıdem tazminatına hak kazanır.
Bu gibi durumlarda, hak kaybı yaşamamak için bir avukata veya uzman bir danışmana başvurmanız en doğrusu olacaktır.
