38,2232
34,1743
2.899,84
30 Eylül tarihinin detaylarını sizler
için derledik. Peki 30 Eylül'de kim doğdu, kim öldü, neler oldu? 30 Eylül
dünyada ne günü? İşte tarihe kazınan ve merak uyandıran 30 Eylül Tarihte
Bugün...
1207 - İrfan Mektebi’nin büyük Piri
Mevlana Celaleddin-i Rumi, Belh kentinde dünyaya geldi. Mevlânâ Celaleddin-i
Belhi Rumi İslam ve tasavvuf dünyasında tanınmış bir arif, düşünce adamı ve
Mevlevi yolunun öncüsüdür. Görüşleri ve tasavvuf yolunda katettiği mertebesiyle
bütün Müslümanların gönlünde taht kuran Mevlana, halen dahi etkinliğini
korumakta ve bu yönüyle bütün araştırmacıların dikkatini çekmektedir.
Eserlerinde bütün insanlığa seslenmesi onu Evrensel bir arif haline getirmiş ve
fakat bu yönü zamanla yozlaştırılarak sanki de Mevlana’nın her türlü kötülüğü
ve çirkinliği özellikle de gayrı İslami bir yaşantıyı hoşgörü benimsediği
şeklinde bir algı oluşturulmuştur. Kimileri daha da ileri gidip onun İslam’dan
başka yeni bir din meydana getirdiğini ileri sürmüşse de bu büyük iftiraya
kendisi şiddetle karşı durup, “Ben Kur’an’ın bendesiyim ve Muhammed’in yolunun
kölesiyim. Kim de bundan başka bir söz benden naklederse ondan da bizarım ve
şikayetçiyim.” demiştir.
1399 - IV. Henry İngiltere Kralı oldu.
1517 - Oruç Reis, Cezayir’i fethederek
egemenliği altına aldı. Barbaros Hayreddin Paşa'nın ağabeyidir. Osmanlı'ya
katılmadan önce Cezayir'i ele geçirip egemen olmuştur. Türk denizcilik
tarihinde önemli bir yeri olan Cerbe Adası, Oruç Reis tarafından 1513 yazında
fethedildi. Burayı kendisine üs edinip, Doğu ve Batı Akdeniz’de pek çok gemi
zapt etti. Papa’ya ait, o zamanın dev savaş gemilerini, ince tekneleriyle ele
geçirmesi, şöhretini Avrupa ve dünyaya ulaştırdı.
İtalyanlar bu başarıları ve
tanınmasının ardından kızıl sakalından ötürü kendisine Barbarossa lakabını
vermişlerdir. Oruç Reis'in ardından kardeşi Hızır da ağabeyine hürmeten aynı
lakabla anıldı.
Cezayir’de bir devlet kurmaya karar
veren Oruç Reis, kısa zamanda bu toprakları ele geçirdi. İspanya Kralı Şarlken,
Cezayir’e donanma gönderdiyse de Oruç Reis’i elde ettiği yerlerden çıkaramadı.
Becâye kuşatması sırasında Oruç Reis, sol kolundan ağır yaralandı ve hekimlerin
tavsiyesiyle bu kolu dirsekten kesildi. Tek kolla mücadelede de şevk ve
azminden hiçbir şey kaybetmeyen Oruç Reis, iyileşince derhal denize açıldı ve
pek çok gemi ele geçirdi.
Çok güç durumda olan Emevilere yardım
ederek, onların binlercesini Kuzey Afrika’ya taşıdı. Bu hareketleri saygısını
arttırdı. Kardeşleriyle Kuzey Afrika’yı İstilacılara karşı savunmakla kalmayıp,
Emevileri iskân ediyor, yiyecek ve diğer ihtiyaçlarını temin ediyordu. Elindeki
leventler, akıncılar ve serdengeçtilerle, devrin en büyük denizci devleti olan
İspanyollarla bitmek tükenmek bilmeyen mücadelelerine devam ediyordu. İspanya
kralı o dönemde, Avrupa’nın pek çok ülkesini elinde bulundurduğu gibi,
Amerika’da da sömürgelere sahipti.
1520 - Kanuni Sultan Süleyman babası
Yavuz Sultan Selim'in ardından tahta çıktı. 1521'de Belgrad, 1522'de Rodos,
1526'da Mohaç, 1534'de Bağdat ve Tebriz, 1538'de Boğdan'ın tamamı ve Preveze,
1541'de Macaristan'ın tamamı, 1543'de Estergon, 1551'de Trablusgarp, 1553'de
Safevi topraklarının bir kısmı, 1566'da Zigetvar’ı fethetti. I. Selim'den
6.557.000 km2 olarak devraldığı Osmanlı İmparatorluğu'nu, kırk altı yılda
14.893.000 km2'ye ulaştırdı. Zigetvar fethedilmeden 1 gün önce, 6 Eylül 1566
tarihinde hayatını kaybetti.
45 yıl 3 ay 7 gün padişahlık yaptı.
Saltanatının 2745 gününü (7,5 sene) at sırtında seferlerde geçirdi. 13 büyük
seferinde at üzerinde yaklaşık 43 000 kilometre kadar mesafe katetti. 21 eyalet
ve 250 sancaktan oluşan Osmanlı Devleti çok geniş sınırlara ulaştı.
1579 - Osmanlı devlet adamı Sokullu
Mehmet Paşa hançerlenerek öldürüldü. Sırp asıllı devşirme Osmanlı Sadrazamı
Sokullu, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat döneminde sadrazamlık
yapmıştır. Kimilerine göre en başarılı sadrazamların başında gelir. Kimi
tarihçiler de icraatlarıyla Osmanlı’yı çöküş devrine sokan, gerçekte Sırp
olduğunu unutmayan ve devleti tamamen kendi kontrolü altında tutma hedefi güden
birisi olduğunu düşünmektedir. Nitekim Kanuni’nin dirayetli tüm oğullarının
öldürülüp devlet idaresinde etkisiz olan ve aynı zamanda kayınbabası olan II. Selim’in
tahta oturmasında etkili olmuştur. Böylelikle II. Selim döneminde devlet
yönetiminde tüm ipleri eline almıştı.
1676 – Sabetaycılık denen iki yüzlülük
tarikatının kurucusu Yahudi din adamı Sabetay Sevi, öldü. Sabetay Sevi, 17.
yüzyılda Osmanlı topraklarında İzmir, Agora’da doğdu. 22 yaşında Mesihlik
iddiasında bulunan bir Yahudi’dir. Dünyayı kötülüklerden arındıracağına tüm
Yahudileri Kudüs’e götürerek orada yeniden tapınağı inşa edeceğine inanıyordu.
Yahudiliği ikiye böldü. Sadece Osmanlı'da bir milyon kişiyi peşinden sürükledi.
Her kıtada binlerce mürit edindi. Mahkemeye çıkarıldı, kerhen Müslüman oldu.
İnananların çoğu peşini bıraktı ufak bir grup onu takip ederek Müslüman oldu. Bunlar
dış görünüşte Müslüman veya Hristiyan, gerçekte Kabbala Musevi inancına sahip
günümüze kadar gelen bir cemaattir. Halk arasında Sabetaycılık adı ile bilinir.
Müritleri ona Amira derler.
1730 - Sultan I. Mahmut tahta çıktı.
1791 - Mozart'ın son operası Sihirli
Flüt'ün galası Viyana'da yapıldı.
1888 - Karındeşen Jack üçüncü kurbanı
olan Elizabeth Stride'ı ve dördüncü kurbanı olan Catherine Eddowes'u öldürerek
aynı gün iki kişiyi öldürmüş oldu. Karındeşen Jack, 1888 yılının ikinci
yarısında, Londra'nın gecekondu semti Whitechapel'da faaliyet göstermiş seri
katil (veya katiller). Katile Jack ismi, Merkezi Haberalma Örgütü'ne katil
olduğunu iddia eden bir kişi tarafından gönderilmiş mektuba binaen verilmiştir.
Bu mektup cinayetlerin işlendiği dönemde basılarak yayınlanmıştır.
Karındeşen Jack'in kimliğine dair
onlarca iddia ortaya atılmıştır ancak hiçbiri kanıtlanamamıştır. Bu şüpheli
listesi birçok önemli ve soylu kişiyi de içermektedir. Katil olduğunu iddia
eden kişinin Merkezi Haberalma Örgütü'ne gönderdiği mektubu inceleyen uzmanlar
mektubun yazarının alt tabakadan, eğitimsiz biri olduğu sonucuna varmışlardır.
Bunun yanı sıra birçok kişi tarafından cinayetlerin işlendiği bölgede yaşayan
Yahudi bir kasap olduğu düşünülmektedir. Bu tezi kanıtlayacak birçok delil
bulunmuştur.
1919 - Damat Ferit Paşa, Hariciye
Nazırlığı’ndan istifa etti. Damat Ferit Paşa’nın istifası mecburi bir istifa
olup, işgal altındaki İstanbul ve Anadolu’nun bu hale gelmesinde onun payı
büyüktü ve nihayet kısa bir süre sonra Avrupa’ya kaçarak ihanet dolu yüzünü
göstermişti.
1930 - İlk Türk sivil pilotlardan
Vecihi Bey, kendi yaptığı uçağıyla Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu.
1949 - Mao Zedung, Çin Halk
Cumhuriyeti başkanı seçildi. Marksizm’den etkilenerek ve Sovyet Sosyalist
devriminin tahrikiyle Çin’de bir komünist rejimi hâkim kılmak için çaba sarf eden
Mao zamanla kendi komünist yorumunu geliştirmiş ve uzun süren iç çatışmalardan
sonra Çin’de komünizm hâkim olmuştur. Mao hakkındaki tartışmalar ölümünden
yıllarca sonra bile hâlâ devam etmektedir. Taraftarlarına göre Mao, büyük bir
devrimci önderdir ve görüşleri Marksizm'in gelişmiş yorumunu oluşturur.
Günümüzde Çin'de hala resmen saygı
görmekle birlikte, Çin hükümeti adını nadiren anmakta, Maoist siyasetten
gitgide uzaklaşmaktadır. Ölümünden sonra Mao'nun Çin siyasetine etkisi
azalmıştır.
1960 - Devlet Planlama Teşkilatı
kuruldu.
1962 - 27 Mayıs Cuntasının ömür boyu
hapse mahkum ettiği Demokrat Parti Bolu Milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu
tedavi gördüğü hastaneden kaçtı.
1978 - Başbakan Bülent Ecevit ilk
Köy-Kent uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde
başlattı.
1983 - Milli Güvenlik Konseyi
Çanakkale Zincirbozan'da zorunlu ikamet ettirilen 16 siyasinin serbest
bırakılmasına karar verdi.
1991 - İstanbul Metrosu'nun ön tünel
inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü
yaptı.
1996 - Başbakan Erbakan’ın Libya
gezisine karşı çıkan İçişleri Bakanı Mehmet Ağar; “Gezi kararnamesine imza
atmam. Tükürdüğünü yalayan bir tip değilim.” dedi.
1996 - RP Rize Milletvekili Şevki
Yılmaz, Batman’da katıldığı bir toplantıda: “Allah-u Teala Kur’an-ı Kerim’de
bütün müminleri Hizbullah olarak isimlendirmektedir. Ben de Müslümanım ve
Hizbullahlım... Türkiye’nin %99’u Müslümandır ve Hizbullah’tır. Hizbullah
olmayanlar Hizbuşşeytandır.” dedi. Tüm Müslümanların ve Kur’an’ı bilenlerin
bildiği bu gerçeği dile getirdiği için hakkında soruşturma başlatıldı ve daha
sonra 28 Şubat yargısı tarafından mahkûm edildi.
1999 - Başbakan Bülent Ecevit'in
Amerika ziyareti esnasında koltuğun kenarına oturmuş ve bacak bacak üstüne
atmış Clinton'un karşısında el-pençe divan duran fotoğrafı basına yansıyınca
Türkiye gündemi karıştı. Halkın büyük çoğunluğu Türkiye halklarını Amerika ve
dünya nezdinde küçük düşürdüğü için Ecevit’e öfkeli ve tepkiliydi.
2005 – Danimarka’da Efendimiz Hz.
Muhammed (SAV)’e hakaret içeren karikatürlerin yayınlanması bütün İslam
Aleminde infiale yol açtı. Her fırsatta İslam’a ve Müslümanlar’ın mukaddesatına
hakaret eden Batı, bu seferde geri adım atmadı ve özür dilemedi. Üstelik İslam
Ümmeti’nin gösterdiği tepkiyi de aşırı saldırganlık olarak lanse ettirmeye
çalışan Batılı devletler ve bunların başında ABD ve İsrail olmak üzere fiili ve
manevi saldırılarını gün geçtikçe artırdılar. Danimarka karikatür krizinde tüm
dünyada telin mitingleri yapılmış ve Danimarka malları boykot edilmişti. Her
durumda birbirlerine destek olan Hıristiyan Avrupa devletleri bu hakarette de
omuz omuza durmuş ve bu aşağılık karikatürler birçok Avrupa devletinde de
yayınlanmıştı.
2009 - Endonezya'nın Sumatra adasında
gerçekleşen depremde 1115 kişi öldü.
1207 - Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, Fars
şair (ö. 1273)
1775 - Robert Adrain, İrlanda kökenli
ABD'li matematikçi (ö. 1843)
1882 - Hans Geiger, Geiger sayacının
mucidi Alman fizikçi (ö. 1945)
1895 - Lewis Milestone, Rus asıllı
ABD'li film yönetmeni (ö. 1980)
1908 - David Oystrah, Rus kemancı
1924 - Truman Capote, ABD'li yazar (ö.
1984)
1936 - Sevgi Soysal, Türk yazar (ö.
1976)
1936 - Engin Ünal, Türk milli yüzücü
1962 - Frank Rijkaard, Hollandalı
teknik direktör ve eski futbolcu.
1974 - Daniel Wu, Çin asıllı ABD'li
yönetmen, yapımcı ve aktör
1978 - Malgorzata Glinka, Polonyalı
voleybolcu
1979 - Primož Kozmus, Slovenyalı atlet
1985 - Olcan Adın, Türk futbolcu
1985 - T-Pain, ABD'li hip hop, R&B
şarkıcısı, prodüktör
1942 - Hans-Joachim Marseille, II.
Dünya Savaşı'nda Alman avcı pilotu (d. 1919)
1943 - Franz Oppenheimer, Alman
sosyolog ve politik ekonomist (d. 1864)
1955 - James Dean, ABD'li oyuncu (d.
1931)
1978 - Ali Nihat Tarlan, Türk edebiyat
tarihçisi (d. 1898)
1985 - Charles Francis Richter,
Richter ölçeğinin yaratıcısı ABD'li deprembilimci (d. 1900)
1985 - Simone Signoret, Fransız oyuncu
(d. 1921)
1990 - Patrick White, Nobel ödülü
sahibi Avustralyalı yazar (d. 1912)
1999 - Avni Akyol, Milli Eğitim ve
Kültür Bakanlığı yapmış Türk siyasetçi (d. 1931)
Fırtına : Turna Geçimi Fırtınası
International Translation Day (Dünya
Çeviri Günü)
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "çerez politikasını" inceleyebilirsiniz.