Nafaka Türleri ve Miktarları
Türk Medeni Kanunu'na göre çekişmeli boşanma davalarında talep edilebilecek başlıca nafaka türleri şunlardır:
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası sürecince, ayrı yaşamakta olan eşlerden birinin diğerine ve/veya müşterek çocuklara ödediği nafakadır. Mahkeme, dava süresince tarafların ve çocukların geçimini sağlamak amacıyla bu nafakaya hükmeder. Miktarı, davanın açıldığı tarihten itibaren geçerli olmak üzere tarafların gelir ve gider durumlarına göre belirlenir.
- Miktar: Eşlerin gelir durumları, geçim ihtiyaçları ve çocukların yaşı/ihtiyaçları dikkate alınarak hâkim tarafından takdir edilir. Genellikle davayı açan eşin veya çocukların acil ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir miktar olur.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan tarafa, diğer eşin kusurunun daha ağır olmaması şartıyla ödenen nafakadır. Amacı, boşanma nedeniyle yaşam standardı düşen eşin mağduriyetini bir nebze olsun gidermektir.
- Miktar: Nafaka alacaklısının (yoksulluğa düşen eşin) geçim durumu, yaşı, sağlık durumu, yeniden evlenme ihtimali, nafaka yükümlüsü (nafakayı ödeyecek eşin) ödeme gücü ve boşanmadaki kusur oranları gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak belirlenir. Yoksulluk nafakası genellikle aylık olarak ödenir ve tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile orantılı olmalıdır.
- İştirak Nafakası: Boşanma sonucu velayeti kendisine verilmeyen tarafın, müşterek çocukların eğitim, sağlık, barınma, giyim gibi giderlerine katılması için ödediği nafakadır. Çocuk reşit olana kadar devam eder.
- Miktar: Çocuğun yaşı, eğitim durumu, özel ihtiyaçları ve velayeti elinde bulunduran ebeveynin geliri ile nafaka yükümlüsünün gelir durumu belirleyici faktörlerdir. Çocukların menfaati ön planda tutulur.
- Yardım Nafakası: Üstsoy ve altsoy arasındaki nafaka yükümlülüğüdür. Boşanma davalarında nadiren gündeme gelse de, ekonomik durumu kötü olan anne babanın çocuklarından veya çocukların anne babalarından isteyebileceği bir nafakadır.
Tazminat Türleri ve Miktarları
Çekişmeli boşanma davalarında iki tür tazminat talep edilebilir:
- Maddi Tazminat: Boşanmaya neden olan olaylar yüzünden maddi bir zarara uğrayan kusursuz ya da daha az kusurlu tarafın, kusurlu eşten talep ettiği tazminattır.
- Miktar: Maddi tazminatın miktarı, talep eden tarafın maddi zararını (örneğin, evlilik birliğinin bozulmasıyla kaybettiği meslek, ekonomik beklentiler, sağlık giderleri vb.) karşılamaya yönelik olmalıdır. Tarafların sosyal ve ekonomik durumları, kusur oranları ve uğranılan zararın boyutu esas alınır. Genellikle toplu olarak ödenir, ancak bazı durumlarda taksitlendirilebilir.
- Manevi Tazminat: Boşanmaya neden olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan, üzüntü, elem veya ruhi sıkıntı yaşayan kusursuz ya da daha az kusurlu tarafın talep ettiği tazminattır.
- Miktar: Manevi tazminatın miktarı, uğranılan manevi zararın ağırlığına, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına ve kusur oranlarına göre hâkimin takdirindedir. Hâkim, bu tazminatı belirlerken hakkaniyet ilkesini gözetir. Manevi tazminat da genellikle toplu olarak ödenir.
Miktarı Etkileyen Başlıca Faktörler
- Kusur Oranı: Boşanmaya neden olan olaylarda eşlerin kusur oranları, nafaka ve özellikle tazminat miktarlarını doğrudan etkileyen en önemli faktördür. Tamamen kusurlu olan taraf, diğer taraftan nafaka veya tazminat talep edemez.
- Gelir ve Gider Durumu (Sosyal ve Ekonomik Durum): Her iki eşin aylık gelirleri, meslekleri, eğitim durumları, mal varlıkları, borçları ve düzenli giderleri dikkate alınır.
- Yaşam Standardı: Evlilik birliği süresince edinilen yaşam standardı, özellikle yoksulluk nafakası ve maddi tazminatın belirlenmesinde rol oynar.
- Çocukların İhtiyaçları: Müşterek çocukların sayısı, yaşı, eğitim giderleri, sağlık masrafları ve özel ihtiyaçları iştirak nafakasını etkiler.
- Sağlık Durumu: Taraflardan birinin kronik bir hastalığı veya özel bir tedaviye ihtiyacı varsa bu durum dikkate alınabilir.
- Yaş ve Çalışma Kapasitesi: Özellikle yoksulluk nafakası açısından, nafakayı talep eden eşin yaşı, eğitim durumu ve yeniden çalışma hayatına atılma potansiyeli değerlendirilir.
- Yerleşim Yeri: Yaşanılan şehrin ekonomik koşulları (büyükşehir-küçük şehir farkı) da dolaylı olarak miktarları etkileyebilir.
Özetle, çekişmeli boşanma davasında nafaka ve tazminat miktarı, davanın kendine özgü koşullarına göre büyük farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle, kesin bir miktar belirtmek mümkün değildir. En doğru ve kişiselleştirilmiş bilgiyi almak için bir aile hukuku uzmanı avukatla görüşmeniz şiddetle tavsiye edilir. Avukatınız, davanızın tüm detaylarını inceleyerek size olası nafaka ve tazminat miktarları hakkında daha net bir öngörü sunacaktır.
Kaynak: HABER MERKEZİ
