Bireysel
Emeklilik Sistemi (BES), emeklilik süreçlerinde rahat etmeleri için
vatandaşların aylık düzenli olarak birikim yapmasını sağlıyor. SGK emeklilik sistemiyle
birlikte ek bir gelir sağlama amacıyla uygulanan özel emeklilik sistemine BES
denir.
BES
uygulamasıyla emeklilik döneminde ikinci bir emeklilik geliri elde edilir. Bu
de çalışma dönemindeki yaşam standartlarının korunarak devam etmesini sağlar.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?
BES, yapılan birikimin toplanması, bu birikimlerin değerlendirilmesi ve birikimciye toplu para ya da maaş ödenmesi şeklindeki esaslara dayanmaktadır. Bireysel emeklilik hesabınıza yaptığınız katkı payı ödemeleriniz sizin seçtiniz emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Emeklilik hakkını elde ettiğinizde emeklilik hesabınızdaki birikimlerinizi toplu olarak veya belirli bir program çerçevesinde alabileceğiniz gibi yaptıracağınız yıllık gelir sigortası ile ömür boyu veya belirli süreler için düzenli olarak emekli maaşı alabilirsiniz.
BES’e
uygulanan devlet katkısı uygulaması 1 Ocak 2013'ten itibaren başladı. Sisteme
yatırılan her katkı payı tutarının %25'i kadar ek bir tutar sözleşmeye bağlı
devlet katkısı hesapta biriktirilir. 22 Ocak 2022 tarih ve 31727 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım
Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte % 25 olan bu oran %30 olarak
uygulanmaktadır.
BES NE İŞE YARAR?
Bireysel
Emeklilik sistemi olan BES, şartlara uygun iş yerlerinde işçilere otomatik
olarak yapılıyor. Tercihe göre sistemden çıkabilmek mümkün. Sistem, çalışanları
tasarruf yapmaya yönlendiriyor, birikime ek olarak devlet katkı payı bulunuyor.
BES yer alan fonlar vergilendirmeden muaf tutulmaktadır. Ekonomiye uzun vadeli
kaynak yaratmak, istihdamı arttırmak.
BES'TE AVANS DÖNEMİ BAŞLADI
Yeni
düzenleme yasalaştığında, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme
Kurumu’nun (SEDDK) belirleyeceği hallerde, sistemden ayrılmadan devlet katkısı
hesabındaki tutarlar hariç birikimin yüzde 50’sine kadar kısmen ödeme
yapılabilecek. Kısmen yapılan ödemenin yüzde 25’ini aşmamak üzere devlet
katkısı hesabındaki tutardan da ödeme yapılabilecek. Avans alan BES
katılımcıları, belirli bir süre için sistemden ayrılamayacak.
Konuyu bir
örnekle açıklarsak; BES hesabında ödediği anapara ve nema tutarı 70 bin lira
olan bir katılımcı, bu paranın 35 bin liraya kadar kısmını avans olarak
alabilecek. Devlet katkısı hesabından da avans olarak çektiği tutarın yüzde
25’i oranında, yani 8 bin 750 lira tutarında ödeme yapılacak. BES’ten
ayrılmadan avans çekme hakkı; konut alımı, evlilik, eğitim, iş kurma, bedelli
askerlik gibi önem arz eden ihtiyaçlar için tanınacak. Düzenlemeyle ayrıca
yüzde 25 olan devlet katkısı yüzde 30’a çıkarılacak. BES’teki toplam fon
büyüklüğü şu anda 256.1 milyar lira seviyesinde.
BES'TEN NASIL ÇIKILIR?
Bireysel
emeklilik sistemi iptal etme işlemleri bankalar ya da sigorta şirketleri
aracılığı ile oluyor. Eğer bir banka aracılığı ile Bireysel Emeklilik
Sistemi'ne katıldıysanız o bankanın emeklilik departmanı ile görüşüp iptal
işlemlerini başlatabilirsiniz. Aynı yöntem sigorta şirketleri için de
geçerlidir.
BES’TEN NASIL EMEKLİ OLUNUR?
Bugünden
başlayarak 10 yıl boyunca BES’e düzenli yatırım yapan bir kişi 56 yaşını
doldurduktan sonra emekliliğe hak kazanır. Emekli olmaya karar verdikten sonra
başvuru yapıldığı takdirde, o güne kadar yapılan yatırım hesaplanır. Birikim;
ödenen katkı payları, devlet katkısı ve fonların getirilerine göre değişiklik
gösterir. Sistemde kalınan süre ve tercih edilen fon dağılımı fon getirilerini
etkiler.
BİREYSEL EMEKLİLİKTEN EMEKLİ OLANLAR NE KADAR MAAŞ ALIYOR?
Bireysel emeklilik sisteminde 10 yıl boyunca düzenli yatırım yapıp ve sisteme kayıtlı kalanlar 56 yaşını tamamlayınca bireysel emekli olmaya hak kazanırlar. Emekli olmaya karar verildiği zaman başvuru yapılan zaman ve o güne kadar yapılan birikim hesaplanır. Birikimler, ödenen katkı payları, devlet katkısına ve fonların getirilerinde göre değişiklik gösterir. Sistemde kalınan süre ve tercih edilen fona göre dağılım fon getirileri hesaplanır. Ödemeler ise toplu olarak ya bireysel emeklilik maaşı olarak alınabilir.
Bireysel
emeklilik sisteminden iyi bir birikime ulaşmak isteyenler genel olarak sisteme
erken yaşta girmeye başlar. Emekliliği düşünüp uzun süre sistemde kalanlar ve
küçük sayılarla değil ortalama olarak bir katkı payı ödeyen ve bu ödenen katkı
paylarının piyasada getirisi yüksek emeklilik fonlarında değerlendirenlere göre
maaş oranları değişir. Bireysel emeklilikten emekli olunduktan sonra tercihe
göre birikimler ister toplu bir şekilde ister aylık maaş ya da bir kısmı toplu
olarak bir kısmı da maaş olarak alınabilir. Bireysel emeklilik sisteminden
emekli olup maaş alabilmek için bazı şartların karşılanması gerekir. BES
emeklisi olmak için şartlar:
·
Emekli olabilmek için en az 10 yıl sistemde kalmak.
·
56 yaşını doldurmak.
Bireysel emeklilikten emekli olanların maaşları asgari prim esas alınarak hesaplanır. Bu durumda merak edilen sorulardan biri olan "Bireysel emeklilik maaşın yüzde kaçı?" sorusunun cevabı şu şekilde: Asgari prime göre esas kazancın %3'üne karşılık gelen bir tutar kadar katkı payı ödenir. Bireysel emeklilikten emekli olan kişilerin maaşları ne kadar birikim yaptıklarına göre değişiklik gösterir.
BİREYSEL EMEKLİLİKTEN 10 YIL SONRA NE KADAR MAAŞ ALIRIM?
56 yaşını
tamamlayan ve aynı zamanda bireysel emeklilik sisteminde minimum olarak 10 yıl
kalan kişiler bireysel emekli olmaya hak kazanırlar. Emekli olmaya karar
verildiği zaman başvuru yapılan zaman ve o güne kadar yapılan birikim
hesaplanır. Birikimler, ödenen katkı payları, devlet katkısına ve fonların
getirilerinde göre değişiklik gösterir. Sistemde kalınan süre ve tercih edilen
fona göre dağılım fon getirileri hesaplanır. Ödemeler ise toplu olarak ya
bireysel emeklilik maaşı olarak alınabilir.




