Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2025 yılı nüfus verilerine göre, Batman’ın toplam nüfusu 654 bin 528’e ulaştı. Merkez ilçe nüfusu ise 480 bin 354 olarak belirlenen Batman, bu rakamla Türkiye’nin en büyük 21. şehri konumunda bulunuyor. Ancak, büyükşehir olma kriterlerinden biri olan 750 bin nüfus şartına ilçelerinin düşük nüfusu nedeniyle ulaşamıyor.
Batman, merkez nüfusu bakımından Türkiye’de büyükşehir olmayan en büyük il olma özelliğini taşıyor.
Batman’ın İlçelerinin Nüfusları Çok Düşük
Batman’ın ilçelerinin nüfuslarının Batman2a göre çok düşük kalması dikkat çekiyor. Beşiri ilçe merkezi 13 bin 522, Gercüş 6 bin 487, Hasankeyf 4 bin 35, Kozluk 28 bin 967 ve Sason 13 bin 167 kişilik nüfusa sahip. Bu veriler değerlendirildiğinde, Batman ilçelerinin toplam nüfusunun büyükşehir statüsü için gerekli olan 750 bin rakamına ulaşmaya yetmediği görülüyor.
Nüfusu Batman’dan Az Olan Büyükşehirlerler Dikkat Çekiyor
Türkiye’de büyükşehir statüsüne sahip bazı illerin nüfusları, Batman’dan daha az olmasına rağmen büyükşehir olarak kabul ediliyor. TÜİK’in 2025 yılı verilerine göre, Batman’ın merkez nüfusu 480 bin 354 olarak belirlenirken, büyükşehir statüsündeki bazı illerin nüfusları bu rakamın altında kalıyor.
Örneğin, büyükşehir olan Muğla’nın merkez nüfusu 124 bin 825, Mardin’in merkez nüfusu 197 776, Ordu’nun 234 bin 628, Erzurum’un 370 bin 514, Balıkesir’in 375 bin 778 ve Trabzon’un 330 bin 836 olarak açıklandı. Batman, bu illerin tamamından daha fazla merkez nüfusuna sahip olmasına rağmen büyükşehir statüsüne ulaşamıyor.
Büyükşehir Olmak İçin 750 Bin Nüfus Gerekiyor
Büyükşehir statüsü kazanmanın en önemli kriterlerinden biri, ilin toplam nüfusunun 750 bin olması ve büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ilçelerin de bu sayıyı desteklemesidir. Ancak Batman’da ilçelerinin düşük nüfus oranları nedeniyle bu baraj aşılamıyor. Buna rağmen, Batman’ın merkez nüfusunun birçok büyükşehirden fazla olması, yerel yönetimlerde yeni düzenlemeler gerekip gerekmediği konusunu gündeme getiriyor.
Nüfus açısından bakıldığında, Batman’dan daha düşük merkez nüfusuna sahip olan büyükşehirler hizmet ve yatırım anlamında önemli avantajlara sahip. Büyükşehir belediyesi statüsü, merkezi bütçeden daha fazla pay alınmasını sağlarken, altyapı, ulaşım ve sosyal hizmetlerin geliştirilmesine de büyük katkı sunuyor. Batman’ın da bu haklardan yararlanması gerektiği yönünde kamuoyunda görüşler dile getiriliyor.
Özellikle büyükşehir statüsü sayesinde ulaşım projeleri, toplu taşıma hizmetleri ve sanayi yatırımlarının hız kazandığı biliniyor. Muğla, Ordu ve Erzurum gibi iller büyükşehir olmalarının ardından önemli altyapı projelerine imza attı. Batman’ın da aynı statüye kavuşması halinde bölgesel kalkınmada büyük bir ivme yakalayabileceği düşünülüyor.
Büyükşehir Olma Kriterleri Düşürülebilir
Kulislerde büyükşehir olmak için gerekli kriterin 600 bine düşürülmesinin planlandığı konuşuluyor. Eğer bu şekilde olursa Batman büyükşehir olabilecek. Yerel yöneticiler ve sivil toplum kuruluşları, Batman’ın büyükşehir statüsüne alınması için çeşitli girişimlerde bulunuyor. Batman’ın ekonomik, kültürel ve nüfus bakımından büyükşehir olmayı hak ettiğini savunan kesimler, kanunlarda yapılacak düzenlemelerle bu durumun yeniden ele alınmasını talep ediyor.
Türkiye genelinde büyükşehir statüsü kazanan illerin kriterleri yeniden değerlendirilirse, Batman’ın da büyükşehir olması yönünde önemli adımlar atılabilir. Şehirdeki sanayi ve ticaret hacmi, ulaşım projeleri ve nüfus artış oranı göz önüne alındığında, Batman’ın büyükşehir statüsüne kavuşması kaçınılmaz bir gereklilik olarak öne çıkıyor.
Batman’ın büyükşehir olması, belediye bütçesinin genişlemesi, hizmet alanlarının artması ve yerel yönetimlerin daha güçlü hale gelmesi açısından büyük avantajlar sağlayabilir. Çevre illerle kıyaslandığında, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mersin gibi büyükşehir olan iller Batman’dan daha fazla ilçeye ve daha yaygın bir yerleşim ağına sahip olduğu için bu statüye kavuşabilmiş durumda.
Batman halkı ve yerel yöneticiler, kentin büyükşehir statüsüne alınması için çeşitli girişimlerde bulunulması gerektiğini dile getiriyor. Özellikle nüfus artış hızı, sanayi ve ticaretin gelişmesi gibi unsurların göz önüne alınarak, Batman’ın büyükşehir statüsüne geçişinin hızlandırılması gerektiği ifade ediliyor.
Bölgesel gelişmişlik düzeyinin göz önüne alındığında, Batman’ın büyükşehir statüsüne alınması, hem kentin hizmet kalitesini artıracak hem de ekonomik büyümeye katkı sağlayacaktır. Bu nedenle Batman’ın büyükşehir olma sürecinin yeniden değerlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Büyükşehir Statüsündeki İller
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van.
Merkez ilçeler nüfus sıralamasında Batman 21.sırada yer alıyor.
Türkiye 2025 Merkez İlçe Nüfus Sıralaması
1. İstanbul 15 701 602
2. Ankara 5 864 049
3. İzmir 4 493 242
4. Bursa 2 283 695
5. Gaziantep 1 835 508
6. Adana 1 816 750
7. Antalya 1 508 134
8. Konya 1 433 861
9. Kayseri 1 191 072
10. Diyarbakır 1 164 940
11. Kocaeli 1 161 699
12. Şanlıurfa 1 097 061
13. Mersin 1 084 789
14. Eskişehir 821 315
15. Denizli 691 783
16. Samsun 679 803
17. Kahramanmaraş 653 915
18. Sakarya 593 841
19. Malatya 575 158
20. Van 522 862
21. Batman 480 354
22. Hatay 440 536
23. Manisa 435 388
24. Elazığ 400 818
25. Balıkesir 375 778
26. Erzurum 370 514
27. Sivas 367 154
28. Trabzon 330 836
29. Aydın 308 551
30. Çorum 266 517
31. Aksaray 257 802
32. Afyonkarahisar 257 436
33. Kütahya 256 952
34. Isparta 250 544
35. Osmaniye 246 720
36. Uşak 236 369
37. Ordu 234 628
38. Adıyaman 233 783
39. Tekirdağ 223 068
40. Düzce 203 452
41. Mardin 197 776
42. Bolu 188 986
43. Edirne 187 046
44. Kırıkkale 185 336
45. Karaman 176 200
46. Niğde 170 999
47. Siirt 167 687
48. Tokat 156 352
49. Kırşehir 151 018
50. Erzincan 148 951
51. Çanakkale 145 194
52. Bingöl 137 199
53. Yalova 130 979
54. Kastamonu 129 865
55. Nevşehir 128 290
56. Muğla 124 825
57. Giresun 124 058
58. Ağrı 123 772
59. Karabük 121 846
60. Muş 121 556
61. Amasya 119 466
62. Kilis 119 193
63. Rize 119 191
64. Iğdır 104 222
65. Zonguldak 99 805
66. Burdur 96 038
67. Kars 95 984
68. Yozgat 92 040
69. Kırklareli 91 017
70. Çankırı 89 142
71. Bartın 87 803
72. Şırnak 73 315
73. Bilecik 70 920
74. Hakkari 59 729
75. Sinop 57 833
76. Bitlis 56 988
77. Bayburt 46 774
78. Gümüşhane 37 604
79. Tunceli 37 092
80. Artvin 26 348
81. Ardahan 24 609
Türkiye il genel nüfus sıralamasında Batman 32. sırada yer alıyor.
TÜRKİYE 2025 İL GENEL NÜFUS SIRALAMASI
1. İstanbul 15 701 602
2. Ankara 5 864 049
3. İzmir 4 493 242
4. Bursa 3 238 618
5. Antalya 2 722 103
6. Konya 2 330 024
7. Adana 2 280 484
8. Şanlıurfa 2 237 745
9. Gaziantep 2 193 363
10. Kocaeli 2 130 006
11. Mersin 1 954 279
12. Diyarbakır 1 833 684
13. Hatay 1 562 185
14. Manisa 1 475 353
15. Kayseri 1 452 458
16. Samsun 1 382 376
17. Balıkesir 1 276 096
18. Tekirdağ 1 187 162
19. Aydın 1 165 943
20. Kahramanmaraş 1 134 105
21. Van 1 118 087
22. Sakarya 1 110 735
23. Muğla 1 081 867
24. Denizli 1 061 371
25. Eskişehir 921 630
26. Mardin 895 911
27. Trabzon 822 270
28. Ordu 770 711
29. Malatya 750 491
30. Afyonkarahisar 750 193
31. Erzurum 745 005
32. Batman 654 528
33. Sivas 637 007
34. Tokat 612 674
35. Adıyaman 611 037
36. Elazığ 603 941
37. Zonguldak 586 802
38. Kütahya 571 078
39. Şırnak 570 826
40. Çanakkale 568 966
41. Osmaniye 561 061
42. Çorum 521 335
43. Ağrı 499 801
44. Giresun 455 922
45. Isparta 446 409
46. Aksaray 439 474
47. Edirne 421 247
48. Yozgat 413 161
49. Düzce 412 344
50. Muş 392 301
51. Kastamonu 381 991
52. Kırklareli 379 031
53. Uşak 375 310
54. Niğde 372 708
55. Bitlis 359 808
56. Rize 346 977
57. Amasya 342 378
58. Siirt 336 453
59. Bolu 326 409
60. Nevşehir 317 952
61. Yalova 307 882
62. Bingöl 283 276
63. Kırıkkale 283 053
64. Hakkari 282 191
65. Burdur 275 826
66. Kars 272 300
67. Karaman 262 791
68. Karabük 250 478
69. Kırşehir 244 546
70. Erzincan 241 239
71. Bilecik 228 495
72. Sinop 226 957
73. Iğdır 206 857
74. Bartın 206 715
75. Çankırı 199 981
76. Artvin 169 280
77. Kilis 156 739
78. Gümüşhane 142 617
79. Ardahan 91 354
80. Tunceli 86 612
81. Bayburt 83 676
