Antik kent olan Hasankeyf
yaklaşık 12 bin yıllık tarihiyle birçok medeniyetin eserini barındırıyor.
Osmanlı’daki ismi "Hısn-ı Keyfa" olan Hasankeyf, yapılacak Ilısu
Barajla bir kısmı eserler yerinde korunurken bir kısım eser ise taşınıyor.
Batman’ın Hasankeyf ilçesinde 12
yıl önce Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan Ilısu
Barajı ve hidroelektrik santrali (HES) sebebiyle sular altında kalacak olan
tarihi ilçede çalışmalar aralıksız sürüyor.
Zeynel Bey Türbesi, Artuklu
Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi, Hasankeyf Kalesi Orta Kapısı ve Sultan
Süleyman Külliye Minaresi taşındı. Er-Rızk Camii Minaresi ile Eyyubi (Kızlar)
Camii ise taşınma çalışmaları devam ederken Sultan Süleyman Külliyesi giriş
kapısı ile tarihi çeşmesi de yıl içinde taşınması hedefleniyor.
Ayrıca Hasankeyf’te bulunan ilim
ve bilim insanlarının da türbeleri Kültürel Park Alanı’na taşacak. Mardinike
Külliyesi, Yamaç Külliyesi, Sultan Süleyman Külliyesinin bazı eserler gibi
tarihe ışık tutan ve taşınamayan eserler de yerinde korunacak.
Tarihi 900 yıl öncesine dayanan
Salahiye Bahçelerindeki Artuklu Çeşmesi ile işlemeli taşlarında taşınması
gerektiğini belirten Hasankeyf Kültür Derneği Başkanı Ahmet Akdeniz, Artuklu
Çeşmesi'nin taşınması için girişimlerde bulunduklarını söyledi.
"HASANKEYF SALAHİYE BÖLGESİ
TARİHTE SAYFİYE YERİYDİ"
Akdeniz, "Şu anda
bulunduğumuz yer Salahiye bölgesidir. Tarihte Eyyubiler, Artuklular ve diğer
kavimlerin yaşadığı yerde gelip bu bahçelerde dinleniyorlardı. Bu bahçelerde
hep tarihi yerler var. Saraylar, camiler, çeşmeler gibi birçok eser
bulunuyordu. Ayakta kalan eserlerde mevcuttur. Bu bahçelerde her türlü sebze
meyve yetişir. İncir, nar, üzüm, kaysı, erik, elma; domates, patlıcan, biber,
salatalık gibi her türü meyve ve sebze bu bahçelerde yetişir. Son zamanlarda bu
bahçelerin ekilmemesi bizleri üzüyor. Tüm aileler buraya gelip çalışırlardı.
Hasankeyf Salahiye bölgesi tarihte sayfiye (yazlık) yeridir. Şelale suyu bu
bahçelere doğru akardı. O su ile tüm bahçeleri suluyorlardı." dedi.
"ASIL AMACIMIZ ARTUKLU
ÇEŞMESİ’NİN YENİ HASANKEYF’E TAŞINMASIDIR"
Tarihi eserlerin aslına uygun
restore edilerek taşınmasını talep eden Akdeniz, "Bizim buradaki asıl
amacımız Artuklu Çeşmesi’nin yeni Hasankeyf Kültürel Park Alanı’na
taşınmasıdır. Hasankeyf Kültür Derneği olarak onun için gereken tüm yerlere
dilekçeler verdik. Bu tarihi çeşmenin Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı’na
mutlaka taşınmasını istiyoruz. Bu tarihi varlıkların bir an önce taşınması
lazım. Çünkü tarihi yapıların taşları yerlerde tahrip oluyor zarar görüyor.
Düşüyor düşürülüyor. Bunun önüne geçmek için tek çare bir an önce bu
çeşmelerin, tarihi konakların, cami taşlarının yeni Hasankeyf’te aslına uygun
restore edilerek taşınmasını istiyoruz." ifadelerini kullandı.
Salahiye Bahçeleri olarak
adlandırılan mekân bir bütün olarak değerlendirildiğinde yaygın olarak bu
bağlık alanda köşklerin ve köşk taklidi yapılaşmanın varlığı gözlemlenmektedir.
Bu mimarinin ilk aşamasında eyvanlı, havuzlu, bir mekân düzenlenmesini bu
yapılaşmanın ilk evresi olarak değerlendirmek mümkündür. Alanın fonksiyonel
değişiminin türbe ve cami inşasıyla olduğu düşünülmektedir. Artuklu ile Eyyubi
sultan ve vezirlerinin yazlık olarak kullandıkları alandır. İLKHA
Muhabir: Editör
