Batman Ovası’nın verimli toprakları her geçen gün göz göre göre yok oluyor. Haftalardır devam eden üst toprak kaybı, kentin içinden geçen İluh Deresi ile birlikte daha da görünür hale gelmiş durumda. Özellikle son birkaç haftadır derenin renginin kahverengiye dönüşmesi, verimli üst tabakanın dereye karışarak akıp gittiğini gözler önüne seriyor.
Duruma tepki gösteren vatandaşlar ve çiftçiler, "Yetkililer artık bu duruma kayıtsız kalmamalı" diyerek çözüm çağrısında bulundu.
Su Değil, Toprak Akıyor
Batman’ın can damarı sayılan tarım arazilerinin en değerli kısmı olan üst toprak, özellikle vahşi sulama ve yağışlarının etkisiyle yüzeysel akışa karışarak İluh Deresi’ne taşınıyor. Kentin içinden geçen bu dere, artık su değil, kahverengiye dönmüş çamur akıtıyor. Bu çamur, aslında çiftçilerin yıllar boyunca emek verdiği ve ürün verimini doğrudan etkileyen toprak anlamına geliyor.
Ziraat mühendislerine göre, bu verimli katman geri kazanılması neredeyse imkânsız olan bir doğal kaynak. İçeriğindeki organik madde, mineraller ve su tutma kapasitesi yüksek özellikleri sayesinde tarım için hayati öneme sahip olan bu toprak, bilinçsiz uygulamalar nedeniyle her geçen gün azalıyor.
Vahşi Sulama ve Eğimli Araziler Başlıca Nedenler Arasında
Uzmanlar, yaşanan bu kaybın başlıca nedenlerinden birinin hâlâ yaygın şekilde kullanılan "vahşi sulama" yöntemi olduğunu belirtiyor. Damla veya yağmurlama gibi modern sulama sistemlerinin yetersiz kullanılması, suyun kontrolsüzce tarla yüzeyine salınmasına neden oluyor. Özellikle eğimli arazilerde bu durum, toprağın üst katmanını yerinden oynatarak yüzey akışına katılmasına zemin hazırlıyor.
Ziraat Mühendisleri “Her yıl binlerce ton değerli toprak bu şekilde heba oluyor. Bu sadece bir tarım sorunu değil, aynı zamanda bir çevre felaketidir. Gözle görülemeyen ama çok etkili bir erozyon süreci içindeyiz” sözleriyle tehlikenin boyutuna dikkat çekiyor.
Çiftçiler Zor Durumda: “Ürünlerimiz Her Yıl Daha Kötüye Gidiyor”
Batman’ın kırsal mahallelerinde tarımla uğraşan çiftçiler ise durumun ekonomik sonuçlarını daha derinden yaşıyor. Özellikle buğday, mercimek ve mısır üretimi yapan üreticiler, toprak kaybının verim üzerinde büyük etkisi olduğunu ifade ediyor.
Çiftçi İsmail Aslan, “Eskiden bu araziden dönüm başına 500 kilogram buğday alırdık, şimdi 300 kiloya zor ulaşıyoruz. Toprak gidince ürün de gidiyor. Gübrenin faydası kalmıyor, çünkü toprağın kendisi artık yok” diyerek içinde bulundukları çıkmazı anlatıyor.
Vatandaşlardan Ortak Tepki: "İluh Deresi Böyle Akmamalı"
Dere kenarında yaşayan vatandaşlar da bu çevre sorununa sessiz kalmıyor. Son haftalarda özellikle çocukların dere kenarında oyun oynarken çamurlu sulara maruz kalması endişe yaratırken, bazı mahalle sakinleri yetkililerin hala harekete geçmemesinden yakınıyor.
Vatandaşlar “Her gün derenin rengini izliyoruz. Artık su değil, resmen toprak akıyor. Bu böyle devam edemez. Valilik, belediye, tarım müdürlükleri... Kimse görmüyor mu?” diyerek isyanını dile getirdi.
"Bugün Müdahale Edilmezse, Yarın Çok Geç Olabilir"
Tarım ve çevre uzmanları, bu tür erozyon süreçlerinin kontrol altına alınmadığı takdirde sadece toprak değil, bölgenin geleceğinin de kaybedileceğini belirtiyor. Öneriler arasında şunlar öne çıkıyor:
Vahşi sulama sistemlerinin yasaklanması ve çiftçilere damla sulama desteği verilmesi
Dere kenarlarında ağaçlandırma ve otlandırma ile toprak tutucu bitki örtüsünün oluşturulması
Eğime sahip arazilerde teraslama gibi fiziksel önlemler
Toplumda farkındalığı artıracak eğitim ve medya çalışmaları
Batman’ın Toprağı Kaderine Terk Edilmemeli
İluh Deresi’nin taşıdığı kahverengi su, aslında Batman’ın sessiz çığlığı gibi akıyor. Giderek artan toprak kaybı sadece çiftçiyi değil, şehirde yaşayan herkesi etkileyebilecek bir çevresel kriz anlamına geliyor. Batman halkı, bu sürecin artık görmezden gelinmemesini ve yetkililerin acil çözüm üretmesini istiyor.
Toprak sadece çiftçinin değil, hepimizin geleceği. Ve bu gelecek, İluh Deresi ile birlikte sessizce akıp gitmeden korunmalı.
