Miletos (Aydın) – İnsanlık tarihinin en önemli düşünsel kırılma noktalarından biri, 2600 yıl önce Batı Anadolu’da yaşandı. Felsefenin temellerini mitolojik anlatılardan koparıp rasyonel düşüncenin ışığına taşıyan Thales, “İlk Filozof” unvanıyla tarihteki yerini aldı. MÖ 624 – MÖ 546 yılları arasında yaşayan Thales, yalnızca bir düşünür değil; aynı zamanda matematik, astronomi ve doğa bilimlerinin gelişmesinde öncü bir isim olarak kabul ediliyor.
Evrenin Temeli: Su Teziyle Bir Devrim
Antik dünyada doğa olayları genellikle tanrısal güçlerle açıklanırken, Thales bu bakış açısını kökten değiştirdi. Evrenin temelinde doğal bir ilke olması gerektiğini savunan filozof, yaptığı gözlemler ve mantıksal çıkarımlar sonucunda her şeyin kaynağının “su” olduğunu ileri sürdü.
Bu görüş, felsefe tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Çünkü Thales, mitolojik anlatıların yerine akla ve gözleme dayalı bir düşünce sistemi kurarak modern bilimin ve felsefenin kapılarını araladı.
Astronomi ve Geometriye Yön Veren Buluşlar
Thales’in etkisi yalnızca felsefi düşüncelerle sınırlı kalmadı. Onun bilimsel merakı, astronomi ve geometri alanlarında da çığır açıcı keşifler getirdi.
Güneş Tutulmasını Tahmin Eden İlk Filozof: Tarihi kaynaklara göre Thales, bir Güneş tutulmasını önceden hesaplayabilen ilk kişilerden biri oldu. Bu başarı, onun gökyüzünü sistemli bir şekilde gözlemlediğini ve doğa olaylarını matematiksel olarak açıklamaya çalıştığını gösteriyor.
Thales Teoremi ile Geometriye Damga: Geometri tarihinde bugün hâlâ öğretilen ünlü “Thales Teoremi”, bir daire içine çizilen ve çapı kenar olarak alan üçgenin her zaman dik üçgen olacağını ortaya koydu. Bu teorem, matematiğin sistemli bir bilim haline gelmesinde temel adımlardan biri sayılıyor.
🏛️ Batı Felsefesinin Temel Taşı
Thales, doğayı tanrıların iradesiyle değil, doğal yasalarla açıklama cesareti göstererek çağının çok ötesine geçti. Bu yaklaşım, Batı düşünce tarihinde rasyonel sorgulamanın başlangıcı olarak görülüyor. Onun açtığı bu yol, daha sonra Anaksimandros ve Anaksimenes gibi büyük filozofların yetiştiği Milet Okulu geleneğini doğurdu.
🕯️ Aydın Topraklarından Doğan Aydınlanma
Bugün Aydın sınırlarında yer alan Miletos antik kenti, Thales’in fikirleriyle yalnızca felsefenin değil, bilimsel düşüncenin de doğum yeri olarak kabul ediliyor. Onun su tezinden başlayan bu yolculuk, modern bilimin temellerine uzanan bir aydınlanma hareketi haline geldi.
