Aydın Sayılı (1913–1993), Türkiye’de bilim tarihçiliğinin temellerini atan, dünya çapında tanınmış bir bilim tarihçisi ve akademisyendir.
Yaşamı ve Eğitimi
-
2 Mayıs 1913’te İstanbul’da doğdu.
-
İlköğrenimini İstanbul’da, orta ve lise eğitimini Ankara’da tamamladı; 1933’te Ankara Atatürk Lisesi’nden mezun oldu.
-
1933’te, devlet bursuyla gittiği ABD’de Harvard Üniversitesi’nde bilim tarihi eğitimi aldı. 1942’de “İslam Dünyasında Bilim Kurumları” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. Bu, dünyada bilim tarihi alanında alınan ilk doktora derecelerinden biri olarak kabul edilir.
Akademik Kariyeri ve Katkıları
-
1943’te Türkiye’ye dönerek Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde göreve başladı.
-
1946’da doçent, 1952’de profesör, 1958’de ise “ordinaryüs profesör” oldu ve Türkiye’de bilim tarihi kürsüsünü kurdu.
-
1974–1983 yılları arasında fakültenin Felsefe Bölümü Başkanlığı’nı yaptı.
-
1984’te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na bağlı Atatürk Kültür Merkezi’nin başkanlığına atandı ve bu görevini 1993’e kadar sürdürdü.
Bilim Tarihi Çalışmaları ve Önemi
-
İslam dünyasında bilim ve bilim kurumları, orta çağ rasathaneleri, Orta Doğu ve İslam medeniyetlerinin bilim mirası, İslam dünyası ile Batı arasındaki bilimsel etkileşimler gibi konularda kapsamlı araştırmalar yaptı.
-
Eserleri Türkçe’nin yanı sıra İngilizce, Arapça ve Farsça dillerinde de yayımlandı.
-
Uluslararası alanda takdir gördü ve 1973’te Copernicus Madalyası ile ödüllendirildi.
-
2009 yılında ihraç edilen 5 Türk Lirası banknotunun arka yüzünde portresi yer aldı.
Sonu ve Mirası
-
Aydın Sayılı, 15 Ekim 1993’te Ankara’da vefat etti.
-
Türkiye’de bilim tarihi alanının kurumsallaşmasına öncülük eden, çok sayıda öğrenci yetiştiren ve İslam-medeni dünyasının bilimsel katkılarını uluslararası literatüre kazandıran bir öncü olarak kabul edilir.
