Ahmet Ağaoğlu (1869–1939), Azerbaycan fikir hayatının en önemli isimlerinden biri olan düşünür, gazeteci, siyasetçi ve yazardır. Hem Osmanlı’nın son döneminde hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde etkili olmuştur.
Erken Yaşamı ve Eğitimi
-
1869 yılında Karabağ’ın Şuşa şehrinde doğdu.
-
İlk öğrenimini Şuşa’da tamamladı, ardından Tiflis’te modern bir okulda eğitim gördü.
-
1889’da Paris’e giderek Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Avrupa’da eğitim gören ilk Azerbaycanlı aydınlardan biri oldu.
Gazetecilik ve Düşünce Faaliyetleri
-
Azerbaycan’da birçok gazetede yazılar yazdı ve bazı gazetelerin yönetimini üstlendi.
-
Türk dünyasının modernleşmesi, eğitim reformu ve hürriyet fikri üzerine yazılar kaleme aldı.
-
Rus yönetimine karşı Azerbaycan Türklerinin haklarını savunmak amacıyla Difai adlı siyasi örgütün kurucuları arasında yer aldı.
Osmanlı ve Türkiye Dönemi
-
1909’da İstanbul’a yerleşti.
-
Eğitim alanında görev yaptı, öğretmenlik ve idarecilik yaptı.
-
İttihat ve Terakki Cemiyeti ile yakın çalıştı.
-
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında fikirleriyle modernleşme politikalarına katkı sağladı.
-
Mecliste milletvekilliği yaptı ve birçok kültürel–siyasal çalışmada etkin rol üstlendi.
Düşünce Yapısı ve Katkıları
Ahmet Ağaoğlu:
-
Türkçülük,
-
bireysel özgürlük,
-
liberal düşünce,
-
modernleşme,
-
kadın hakları,
-
laiklik
gibi kavramları savunan bir aydındı.
Hem Türkiye hem Azerbaycan için “ortak fikir adamı” kabul edilir. Yazdığı eserler iki ülkenin düşünce tarihinde önemli bir yer tutar.
Ailesi
-
Oğlu Samet Ağaoğlu, Türkiye’de bakanlık görevlerinde bulunmuştur.
-
Kızı Süreyya Ağaoğlu, Türkiye’nin ilk kadın avukatı olarak tarihe geçmiştir.
Ölümü
Ahmet Ağaoğlu, 19 Mayıs 1939’da İstanbul’da hayatını kaybetti.
