Tandır, yüzyıllardır Mezopotamya kültürünün vazgeçilmez bir parçası olmaya devam ediyor. Ancak modernleşmeyle birlikte bu geleneksel pişirme yöntemine olan ilgi azalıyor. Batman'da yaşayan Aziz Tekin, eşi Türkiye Tekin ile birlikte 20 yıldır tandır ustası olarak bu kültürü yaşatmak için mücadele ediyor.
Ailece mesleklerini sürdürüyorlar
Bu işe bir eğitim alarak başlamadığını belirten Aziz Tekin, "20 yıldır tandır ustasıyım. Yapa yapa bu işi öğrendim. Tandırın hemen hemen bütün aşamaları zor ancak yaşımız ilerledikçe en çok zorlandığımız kısım toprağı elemek oluyor." diye konuştu.
Eşi Türkiye Tekin ise tandır yapımına olan sevgisinin çocukluk yıllarında başladığını anlattı. "Küçükken rahmetli babaannem tandır yapardı. Ben de o zamanlar çamurla oynamayı severdim. Babaanneme çamuru hamur haline getirirdim, o da tandır yapardı. Bu işi küçüklüğümden beri severek yapıyorum." dedi.
Tandır Yapımının Püf Noktaları
Tandır yapımının uzun ve zahmetli bir süreç olduğunu ifade eden Tekin, aşamaları şöyle sıraladı:
- Kil Hazırlığı: Öncelikle traktörle getirilen kilin sert kısımları ezilir ve elenir. Elenen kil, nemlenmesi için hafifçe sulanarak beklemeye alınır.
- Hamur Hâline Getirme: Bekletilen kil, su, keçi kılı ve samanla karıştırılarak tandırın sağlam olması sağlanır.
- Şekil Verme: Tandır, çember şeklinde olacak biçimde yapılır. Her bir sıra tamamlandıktan sonra kuruması beklenir, ardından bir üst sıraya geçilir. İyi bir şekil alması için kaygan mermerler kullanılır.
- Kuruma Süreci: Tandır tamamlandıktan sonra bir hafta boyunca kurumaya bırakılır. Tek seferde birden fazla tandır yapılabiliyor ancak hepsinin aynı kuruma süresine ihtiyacı olduğu belirtildi.
Tandır yapımının aslında zor olmadığını söyleyen Tekin, "Sadece biraz el ve parmak becerisi olan bu işi kısa sürede çözer. Tabi bu işin püf noktalarını da zamanla ve tecrübeyle öğreniyor." diye ekledi.
Müşterilere Önemli Tavsiyeler
Tandır alan müşterilere de uyarılarda bulunan Tekin, tandırın hem zemininin hem de etrafının sağlam bir şekilde oturtulması gerektiğini vurguladı. "Bu, tandırın kırılmasını engeller. Daha sonra içinde bol bir ateş yakılması gerekir. Tandır kızarana kadar yakılan ateşle tandır kullanıma hazır hale gelir." dedi.
Tekin, tandırda yapılan yemeklerin ve ekmeklerin lezzetinin modern fırınlardakinden farklı olduğunu belirtti. "Tandırda pişen daha güzeldir. Fırında olan ekmek 3-4 dakikada pişerken, tandırda daha geç pişer. Bu da ona daha güzel bir tat verir." diye açıkladı.
Müşteri taleplerine göre farklı boyutlarda tandırlar yapabildiklerini söyleyen Tekin, fiyatların ise 4.500 ile 5.000 TL arasında değiştiğini belirtti.
Tandır Kültürü Kaybolmasın
Aziz Tekin, günümüzde tandır ekmeği yapan kişi sayısının azaldığına dikkat çekerek üzüntülerini dile getirdi. "Eskilerimiz tandır ekmeği yaparlardı. Şimdiki kızların ve gelinlerin çoğu yapmıyor. Maalesef bu tandır kültürü gün geçtikçe bitiyor," diyerek yetkililere çağrıda bulundu. "İsteğimiz, kil kursları ya da tandır yapımı gibi kursların açılmasıdır. Bu tandır kültürümüz ölmesin." diyerek sözlerini tamamladı.
